تکرار جرم حدی در اصطلاح فقهی-حقوقی به این معناست که شخصی پس از ارتکاب جرم حدی و تحمل مجازات حدی آن، مجدداً مرتکب همان جرم شود. قانون‌گذار کشور ما ضمن پذیرش حکم موجود در صحیحۀ یونس که بر قتل اصحاب‌الکبائر در مرتبۀ سوم دلالت دارد، با اعمال قاعدۀ احتیاط در دماء، این قتل را در مرتبۀ چهارم مورد حکم قرار داده است. بنابراین، تشدید مجازات تکرار جرم حدی تنها باید در چارچوب همین قاعده انجام شود و مقتضای اصل برائت نیز آن است که اگر موردی شرایط موجود در این قاعده را نداشته باشد، کشته نخواهد شد. ارتداد، به‌عنوان یکی از جرائم حدی، بسته به جنس مرتکب و نوع ارتداد مجازات متفاوتی در پی دارد. در این نوشتار بررسی شده است که از طرفی، شرایط شمول صحیحۀ یونس بر تکرار جرم حدی ارتداد، اعم از آنکه ارتداد ملی یا فطری باشد یا مرتکب مرد یا زن باشد، وجود ندارد. از طرف دیگر، سایر اقوال ناظر بر اعدام نیز که غالباً مبتنی بر روایت هستند، روایات مستند آن‌ها دارای اشکالات جدی سندی و دلالی هستند؛ درنتیجه، اقتضای اصل برائت، عدم اجرای مجازات اعدام درمورد تکرارکنندگان ارتداد است، بلکه تکرار جرم در معنای اصطلاحی خود از اساس، درخصوص جرم حدی ارتداد قابل تحقق نیست.
اردبیلی، محمدعلی(1397)، «کلیات حقوق جزا»، چ اول، تهران، میزان.
الهام، غلامحسین و برهانی، محسن(1396)،«درآمدی بر حقوق جزای عمومی»، چ سوم، تهران، میزان.
بهجت، محمد تقى (۱۴۲۶ه ق)، «جامع المسائل»، چ دوم، قم، دفتر معظم‌له.
جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودى (1426 ه ق)، «فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیتعلیهم السلام»، چ اول، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
حسینی‌تهرانی، محمدحسین(1421 هـ ق)، «ولایت فقیه در حکومت اسلامی»، چاپ دوم، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی.
خامنه‌ای، سید علی(۱۳۹۸ ش)، «درس خارج فقه نماز جماعت»، راهیاب: کانال درس خارج فقه معظم‌له در پیام‌رسان ایتا و تقریرات مخطوط صالح منتظری.
سبحانی، جعفر(1390)، «درس خارج فقه (کتاب الحدود و التعزیرات)»، راهیاب: اینترنت، مدرسه فقاهت.
شبیری زنجانی، سید موسی،(1419)، «کتاب نکاح»، قم: مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.
شبیری زنجانی، سید موسی (۱۲/۱۱/۱۳۸۸)، «درس خارج فقه»، راهیاب: اینترنت، مدرسه فقاهت.
فاضل لنکرانى، محمد (1381)، «اصول فقه شیعه»، تقریرات محمود ملکی اصفهانی، چ اول، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
قرشی، علی اکبر(1412 ه ق)، «قاموس قرآن»، چ ششم، تهران، دار الکتب الاسلامیۀ.
محسنی دهکلانی، محمد و علیمرادی، امان‌الله و نظرپور، حمزه(پاییز و زمستان 1397)، «درنگی در مستندات فقهی ماده 136 قانون مجازات اسلامی»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال پنجاه و یکم، شماره دوم، صص 443 تا 458.
محقق داماد، مصطفی (1362)، « مباحثى از اصول فقه»، چ اول، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
ــــــــــــــــــــــــــــ(1396)، «قواعد فقه (بخش جزائی)»، چاپ سی و چهارم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدی، ابوالحسن(1395)، «مبانی استنباط حقوق اسلامی(اصول فقه)»، چ پنجاه‌و‌هفتم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
مرعشی، سید محمد حسن (1384)، «دیدگاه‌های نو در حقوق»، چاپ دوم، تهران، میزان.
مصطفوی، کاظم (1394)، «درس خارج اصول»، راهیاب: اینترنت، مدرسه فقاهت.
مکارم شیرازی، ناصر(1382)، «تعزیر و گستره آن»، گردآوری: ابوالقاسم علیان‌نژادی، چ اول، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه السلام.
میرجلیلی، علی‌محمد و زارع زردینی، احمد و خیبر، محمدمهدی(1398)، «علی بن حدید مدائنی، راوی موثّقِ امامی»، فصلنامه علمی علوم حدیث، دوره 24، شماره 2 - شماره پیاپی 92، تابستان 1398، صفحه 184-209.
نوبهار،رحیم(زمستان 1392)، «بازخوانی مستندات فقهی حکم اعدام برای تکرار جرایم حدی»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره پنجم، صص 9 تا 46.
عربی
ابن ادریس، محمد بن منصور (1410 ه ق)، «السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى»، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن بابویه، محمّد بن علی(1413 هـ ق)، «من لا یحضره الفقیه»، چ دوم، قم،راهیاب: نرم افزار جامع الأحایث، موسسه‌ی نرم افزاری نور.
ابن براج، قاضى(1406 ه ق)، «المهذب (لابن البراج)»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن زهره، حمزة بن على(1417 ه ق)، «غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع»، چ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
ابن سعید، یحیى بن احمد(1405 ه ق)، «الجامع للشرائع»، چ اول، قم، مؤسسة سید الشهداء العلمیة.
ابن غضائری، احمد بن حسین (بی تا)، «رجال ابن الغضائری»، قم: راهیاب: نرم افزار درایه النور، مؤسسه نرم افزاری علوم اسلامی نور.
ابو الصلاح حلبی، تقى بن نجم(1403 ه ق)، «الکافی فی الفقه»، چ اول، اصفهان،کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنینعلیه‌السلام.
اردبیلی، عبدالکریم(1427 ه ق)، «فقه الحدود و التعزیرات»، چ دوم، قم، موسسه النشر لجامعه المفید رحمه الله.
اعرجی، عبدالمطلب بن محمد (1416 ه ق)، «کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
انصاری، محمد بن شجاع (1424 ه ق)، «معالم الدین فی فقه آل یاسین»، چ اول، قم، موسسه امام صادق علیه الاسلام.
بیهقی کیدرى، محمد بن حسین(1416 ه ق)، «إصباح الشیعة بمصباح الشریعة»، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
تبریزی، جواد بن علی (1417 هـ ق)، «أسس الحدود و التعزیرات»، چ اول، قم، دفتر مولف.
ــــــــــــــــــــــــــــ (1426 هـ ق)، «منهاج الصالحین»، چ اول، قم، مجمع الامام مهدی عجل الله تعالی فرجه.
تبریزی، غلامحسین، (1372ش)، «اصول المهذبه»، مشهد، چاپ طوس.
ترحینی عاملى، سید محمد حسین (1427 ه ق)، «الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة»، چ چهارم، قم، دار الفقه للطباعة و النشر.
حر عاملی، محمد بن حسن(1409 هـ ق)، «وسائل الشیعة»، چ اول، قم ، موسسه ی آل البیت علیهم السلام.
خمینی، روح الله(بی تا)، «تحریر الوسیلة»، چ اول، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم.
خوانساری، سید احمد(1405 هـ ق)، «جامع المدارک فی شرح مختصر النافع»، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
خویی، ابوالقاسم (۱۴۲۲ه ق)، «موسوعه الامام الخویی (مبانی تکملة المنهاج)»، قم، راهیاب: نرم افزار جامع فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه نرم افزاری علوم اسلامی نور.
روحانی، محمدصادق (بی تا)، «منهاج الصالحین»، چاپ ـ ،قم، راهیاب: نرم افزار جامع فقه اهل بیت علیهم السلام،موسسه نرم افزاری علوم اسلامی نور.
سبحانی، جعفر(1420 ه ق)، «الموجز فی اصول الفقه»، چ دوم، قم، موسسة امام صادق(ع).
ـــــــــــــــــــ (1431 ه ق)، «المبسوط فی علم الأصول»، جلد 3، قم: مؤسسهْ الإمام الصادق علیه السلام.
سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413 ه ق)، «مهذّب الأحکام»، چ چهارم، قم، مؤسسه المنار - دفتر حضرت آیة الله.
شوشترى، محمد تقى(1406 ه ق)، «النجعة فی شرح اللمعة»، چ اول، تهران، کتابفروشى صدوق.
شهید اول، محمد بن مکى (۱۴۱۰ ه ق)، «اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة»، چ اول، بیروت، دار التراث - الدار الإسلامیة.
شهید ثانى، زین الدین بن علی(1410 ه ق)، «الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة(المحشّى - کلانتر)»، چ اول، قم، کتابفروشى داورى.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1413 ه ق)، «مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائعالإسلام»، چ اول، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
شیخ طوسی، محمد بن حسن (1387 ه ق)، «المبسوط فی فقه الإمامیة»، چ سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثارالجعفریة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1407 ه ق)، «الخلاف»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1400 ه ق)، «النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى»، چ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1407 ه ق)، «تهذیب الأحکام»، چ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر(1404 ه ق)، «جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام»، چ هفتم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
صیمرى، مفلح بن حسن (حسین)(1420 ه ق)، «غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام»، چ اول، بیروت، دار الهادی.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1413 ه ق)،« قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1410 ه ق) ، «إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان»، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علـمیه قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1420 ه ق)، «تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (ط - الحدیثة)»،چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی تا)، «خلاصه الأقوال فی معرفه احوال الرجال»، بی جا، راهیاب نرم‌افزار درایه النور، مؤسسه نرم‌افزاری علوم اسلامی نور.
فاضل لنکرانى، محمد (1418 ه ق)، «تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة – الدیات»، چاپ اول، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
فاضل هندی، محمد بن حسن(۱۴۱۶ ه ق)، «کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فخر المحققین، محمد بن حسن(1387 ه ق)، «إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد»، چ اول ،قم، مؤسسه اسماعیلیان.
فیاض، محمداسحاق (بی تا)، «منهاج الصالحین»، چاپ ـ ، قم، راهیاب: نرم افزار جامع فقه اهل بیت علیهم السلام، موسسه نرم افزاری علوم اسلامی نور.
فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى(بی تا)، «مفاتیح الشرائع»، چ اول، قم، کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
قمّى، علی بن محمد(1421 ه ق)، «جامع الخلاف و الوفاق»، چاپ اول، قم، زمینه سازان ظهور امام عصر علیه السلام.
کاشف الغطاء، احمد بن على(1423 ه ق)، «سفینة النجاة و مشکاة الهدى و مصباح السعادات»، چ اول، نجف اشرف، مؤسسه کاشف الغطاء.
کاشف الغطاء، جعفر بن خضر(1422 ه ق)، «کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء(ط-الحدیثة)»، چ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
کلینى، محمد بن یعقوب(1407 هـ ق)، «الکافی (ط – الإسلامیة)»، محقق/ مصحح: علی اکبر غفارى و محمد آخوندى، چ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
گلپایگانی، محمدرضا (1412 ه ق)، «الدر المنضود فی أحکام الحدود»، مقرر: علی کریمی جهرمی، چ اول، قم، دار القرآن الکریم.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1406 ه ق)،«ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاخبار»، چاپ اول، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره).
محقق حلی، جعفر بن حسن(1408 ه ق)، «شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام»، چ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
مرتضی زبیدی، محمد بن محمد(1414 ه ق)، «تاج العروس من جواهر القاموس»، چاپ اول، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
مشکینی، علی(1419 ه ق)، «مصطلحات الفقه»، چ اول، قم، نشر الهادی.
مقدس اردبیلى، احمد بن محمد(1403 ه ق)، «مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان»، چ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجاشی، ابوالحسن احمد بن علی(بی تا)، «فهرست أسماء مصنفی الشیعة»، بی جا، راهیاب نرم‌افزار درایه النور، مؤسسه نرم‌افزاری علوم اسلامی نور.
وحید خراسانى، حسین (1428 ه ق)، «منهاج الصالحین»، چاپ پنجم، قم، مدرسه امام باقر علیه السلام.
)
