ممنوعیت تحمیل شخص ثالث به عنوان طرف قرارداد در حقوق ایران و انگلیس

نویسندگان

مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (تهران)

چکیده

در حقوق ایران و انگلیس با تکیه بر مبانی حقوقی متعدد به‌ویژه اصل نسبی‌بودن قراردادها و مواد پراکنده قانون، قاعده بر ممنوعیت تحمیل شخص ثالث به‌عنوان طرف جدید قرارداد است؛ بدین‌معنا که بعد از انعقاد قرارداد هریک از طرفین می‌توانند مواجهه ناخواسته با شخصی غیر از طرف منتخب خود در زمان انعقاد قرارداد را نپذیرند؛ اما‌ ابعاد و اجزای این قاعده با ابهامات و پرسش‌های‌ متعددی‌ روبروست. مهم‌ترین پرسش آن است که این دو نظام حقوقی بر مبنای چه اصول و قواعدی و چگونه تحمیل شخص ثالث را به‌عنوان طرف قرارداد منع می‌کنند و چه اشتراک و افتراقی با یکدیگر دارند؟ در این پژوهش با مطالعه نظرات حقوق‌دانان و آرای‌ قضایی به شیوه توصیفی- تحلیلی به این نتیجه دست یافتیم که با وجود پذیرش قاعده منع تحمیل در دو نظام حقوقی، در نحوه اجرای آن تفاوت‌های جدی وجود دارد. درحالی‌که حقوق ایران درصورت عدم جلب رضایت طرف مقابل، پذیرش شخص ثالث به‌عنوان طرف قرارداد‌ را نفی می‌کند، نظام‌ حقوقی انگلیس در این شرایط ضمن اجازه حضور شخص ثالث در قرارداد، مانع از حذف طرف قبلی قرارداد می‌شود و در واقع شخص ثالث را در کنار طرف قرارداد قبلی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


اسکینی، ربیعا. (1385). حقوق تجارت. جلد 1. چاپ 8. تهران: انتشارات سمت.
    امامی، حسن. (1387). حقوق مدنی. جلد 1. چاپ 28. تهران: انتشارات اسلامیه. 
    امینی، منصور. بهادر، مرتضی. (1392). «قلمرو حمایت از خریدهای با حسن نیت در نظام حقوقی انگلیس، فرانسه و آلمان». مجله پژوهشهای حقوق تطبیقی. شماره 4.
    آهنگران، محمدرسول، (1392). «نگاهی نوین به قاعده‌ی «تبعیت عقد از قصد» با تأکید بر کاربردهای آن در بانک‌داری اسلامی». اقتصاد: معرفت اقتصاد اسلامی. شماره 9. 
    ایزانلو، محسن و سایرین (1391). «انتقال قراردادی عقد در فقه امامیه». مجله آموزه‌های فقه مدنی. شماره 5.
    جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1384). مقدمه علم حقوق. چاپ 10. تهران: گنج دانش.
    جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1386). مبسوط در ترمینولوژی حقوق . چاپ 3. تهران: گنج دانش.
    جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1388). دایره‌المعارف حقوق مدنی و تجاری. جلد 1. چاپ 1. تهران: گنج دانش.
    حیاتی، علی عباس. (1397) مفهوم «اصل حقوقی» و مقایسه آن با «قاعده حقوقی» (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)، مجله دانش حقوق مدنی، سال7، شماره 2
    دمیرچلی، محمد و سایرین. (1390). قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی. چاپ 14. تهران: کتاب آوا.
    شعاریان، ابراهیم. (1394). انتقال قرارداد؛ نظریه عمومی- عقود معین. چاپ 1. تهران: شهر دانش.
    شهیدی، مهدی. (1386). تشکیل قراردادها و تعهدات. چاپ 6. تهران: مجد. 
    شهیدی، مهدی. (1389). آثار قراردادها و تعهدات. چاپ 4. تهران: مجد.
    صفایی، حسین و دیگران. (1380). «تحلیل نمایندگی ناشی از تنفیذ در حقوق انگلیس». اسلام و ایران. مجله مدرس علوم انسانی. شماره 21.
    صفایی، حسین (1384) دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج2، قواعد عمومی قراردادها، میزان، تهران
    صفایی، حسین. (1396). مختصر حقوق خانواده. چاپ چهل و ششم، تهران: میزان. 
    صفائی، حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1397) مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، سمت
    طباطبایی، سیدمحمدصادق. قاسمی، رسول. (1390). «قاعده جلوگیری از تقلب نسبت به قانون در حقوق داخلی». حقوق اسلامی. شماره سی و یکم. دوره هشتم.
    کاتوزیان، ناصر. (1385). عقود معین. جلد 4. چاپ 5. تهران: شرکت سهامی انتشار.
    کاتوزیان، ناصر. (1387). قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چاپ 14، تهران: میزان.
    کاتوزیان، ناصر. (1390). الزام‌های خارج از قرارداد. جلد 2، چاپ 9. تهران: دانشگاه تهران.
    کاتوزیان، ناصر. (1392). قواعد عمومی قراردادها. جلد 1، چاپ 11، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    کاتوزیان، ناصر. (1392). قواعدعمومی قراردادها. جلد 2، چاپ 3، تهران:شرکت سهامی انتشار.
    کاتوزیان، ناصر. (1392). قواعدعمومی قراردادها. جلد 3، چاپ 8، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    محقق داماد، مصطفی. (1389). قواعد فقه (مالکیت- مسئولیت). چاپ 24. تهران: نشر علوم اسلامی‌.
    محقق داماد، مصطفی. (1390). قواعد فقه، بخش مدنی 2. چاپ 11. تهران: انتشارات سمت.
    محقق داماد، مصطفی. (1391). حقوق قراردادها در فقه امامیه. جلد 2. چاپ 2. تهران: انتشارات سمت.
    محقق داماد، مصطفی. (1393). نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی. چاپ 3. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
    محمدی، سام. (1385). «تعهد به نفع شخص ثالث به عنوان عوض قرارداد در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران». مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان. شماره 14.
    مقدم، عیسی. (1386). «انتقال قرارداد». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. شماره 4. 
    مولودی، محمد. شعبانی، هادی. (1395). قائم مقامی در قرارداد. چاپ 1. تهران: شرکت سهامی انتشار. 
    میرزانژاد جویباری، اکبر. (1390) وضعیت حقوقی قرارداد فروش مال مرهونه «بطلان، عدم نفوذ یا عدم قابلیت استناد»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 41، شماره 2. 
    نجفی، محمد حسن. (1404ه‍-ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. جلد ٣٢. چاپ 7. لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
Andrews. Neil (2011). Contract Law. Cambridge University Press
Bryan A. Garner (2010). Black's Law Dictionary. 9th edition. Dallas. West.
Cheshire. Fifoot and Furmston (2013). Law of Contract 16th edition Oxford University Press
Dalley. Paula J. (2011). A Theory of Agency Law. "University of Pittsburgh Law Review". Vol. 72. No.3
Edwin Peel (2015) Treitel The Law of Contract-Sweet & Maxwell Ltd
G.H. Treitel (2003). Treitel on the Law of Contract. 11th edition Sweet. Maxwell. London
Gino Evan Dal Pont (2014). Law of Agency. 3rd edition. LexisNexis Butterworths. Australia
Martin A. Frey. (2014). Essentials of Contract Law. Cengage Learning. Boston
Martin Davies. David Oughton (2000). Sourcebook on Contract Law. Cavendish Publishing Limited. London
Richard Stone. James Devenney (2015). The Modern Law of Contract. 11th edition Routledge. London
Richard Taylor. Damian Taylor (2012). contract law. 4th edition. Oxford University Press. Oxford
سامانه ملی آرای قضایی به نشانی https://ara.jri.ac.ir