ارزیابی وضعیت سنجش هزینه‌های جرم؛ مطالعه موردی بزهکاران جرایم کلاهبرداری، سرقت و ایراد ضرب و جرح عمدی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی آیت الله آملی، واحد آمل

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

3 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم شهر

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، محکومان به حبس در جرایم سرقت، کلاهبرداری و ایراد ضرب و جرح عمدی هستند که در سال 1398 از زندان آزاد شده‌اند. از این میان، با استفاده از روش نمونه‌گیری جامعه ‌در دسترس، 150 نفر به‌عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از نظرات سه متخصص تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 81/0 محاسبه شد. پس از تبیین داده‌های جمعیت‌شناختی، توزیع فراوانی و درصد پاسخ سؤالات، به‌منظور تجزیه داده‌ها از روش‌های آزمون تحلیل واریانس چندراهه و آزمون t و برای مشخص کردن تفاوت بین گروه‌ها از آزمون توکی استفاده شده است. براساس یافته‌های این پژوهش، بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم در کلاهبرداران بیش‌از سارقان و در سارقان بیش از مرتکبان جرم ایراد ضرب و جرح عمدی می‌باشد. هم‌چنین در مقام ارزیابی هزینه‌های رسمی و غیررسمی، به‌طورکلی کلاهبرداران به هر دو نوع هزینه توجه کافی دارند، سارقان بیش از هزینه‌های رسمی، به هزینه‌های غیررسمی تأکید و مرتکبان جرم ایراد ضرب و جرح عمدی توجه کمی به هزینه‌های رسمی و اجتماعی دارند. دلیل اختلاف در وضعیت ارزیابی هزینه‌های جرم به ماهیت جرم‌شناختی جرایم برمی‌گردد؛ بدین معنا که کلاهبرداران به‌عنوان بزه‌کاران یقه‌سفید با آگاهی مرتکب جرم می‌شوند و مرتکبان جرم ایراد ضرب و جرح عمدی به‌عنوان بزه‌کاران یقه‌آبی، مرتکب جرایم هیجانی می‌گردند.
 

کلیدواژه‌ها


استونر، جیمز و دیگران (1379)، مدیریت، ترجمه: علی پارسیان و سیدمحمد اعرابی، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
    اسمارت، جی. جی (1378)، فلسفۀ اخلاق، در: پل ادواردز،  فلسفۀ اخلاق، (از دایره‌المعارف فلسفه)، ترجمۀ: انشاءاللّه رحمتی، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی تبیان.
    آلیسون، گراهام تی (1364)،  شیوه‌‌های تصمیم‌‌گیری در سیاست خارجی؛ تفسیری بر بحران موشکی کوبا، ترجمه: منوچهر شجاعی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    بنسون، مایکل. اس و سیمپسون، سالی (1391)، جرایم یقه‌‌سفیدی: رویکردی فرصت‌‌مدار، ترجمه: اسماعیل رحیمی‌‌نژاد، چاپ اول، تهران: نشر میزان. 
    بونی. اس. فیشر و استیون. پی. لب (1393)، دانشنامه بزه‌‌دیده‌‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد دوم، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، زیر نظر: علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: نشر میزان. 
پاک‌‌نهاد، امیر (1394)، سیاست جنایی ریسک‌‌مدار، چاپ اول ، تهران: نشر میزان. 
    پرادل، ژان (1394)، تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمه: علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دهم، تهران: انتشارات سمت.
    رحیمی‌‌نژاد، اسماعیل (1394)، جرم‌‌شناسی، چاپ چهارم، تبریز: انتشارات فروزش.
    صفایی، علی (1381)، «انتقادات وارده بر پیشگیری وضعی»، مجله تحقیقات حقوفی؛ شماره سی‌وپنج و ‌سی‌وشش. 
    لیتل، دانیل (1388)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه: عبدالکریم سروش، چاپ پنجم، تهران: نشر صراط. 
    مگوایر، مایک و راد مورگان و رابرت ریثر (1389)، دانشنامه جرم‌‌شناسی آکسفورد، چاپ اول، جلد اول، تهران: نشر میزان.
    منوچهری، عباس (1390)، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران: انتشارات سمت. 
    نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1391)، تقریرات درس جامعه‌‌شناسی جنایی، دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، بازبینی و ویرایش: مجید صادق‌‌نژاد نایینی، تهران: انتشارات دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
    نجیبیان، علی (1388)، موانع و محدودیت های پیشگیری وضعی از ارتکاب جرم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره). 
    ویلیامز، فرانک پی و مک‌‌ شین، ماری. لین.دی (1386)،  نظریه‌‌های جرم‌‌شناسی، ترجمه حمیدرضا ملک‌‌محمدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات میزان.
    وینتر، هارولد (1394)، اقتصاد جرم، ترجمه: حمید بهره مند بگ‌نظر و زهرا ساکیانی، تهران: دادگستر. 
    هابز، دیود (1388)، جستاری در باب  اصول اخلاق، ترجمۀ: مجید داودی، چاپ اول، تهران: نشر مرکز. 
    هداوند، مهدی (1395)، حقوق اداری تطبیقی، جلد اول، چاپ پنجم، انتشارات سمت.
Hedstorm, peter (2004), Rational choice and sociology, the new palg rave dictionary of economy
Hugli, Aanton, 200, “Utilitarianism”, in: Joachim Ritter (Hrsg.): Historisches Wörterbuch der Philosophie, Band 11, S. 503-510.
Ooms, Erik (2010), Amartya sex and rational choice, in www.britannica.com/eb/artical/
Siegel, larry (2011), criminology, wadsworth, fourth edition
Walters. Glenn. D (1990), The criminal lifestyle, London, sage publication.