مقایسه تطبیقی اعمال روشهای جبران قضایی بر اشتباه مقام اداری

نویسندگان

1 پژوهشکده قوه قضاییه

2 دانشگاه مازندران

چکیده

اشتباه،ازمصادیق نقض قانونمداری است؛گرچه در وقوع آن،اعتقاد قوی بر صحت عمل وجود دارداما نظارت قضایی برآن،می­تواند با اِعمال ضمانت­اجرا و روش­های جبران قضایی همراه باشد.دادگاه علاوه بر نقض وابطال تصمیم به دلیل اشتباه حکمی،می­تواندمبتنی برارزیابی خود،تصمیم صحیح راجایگزین تصمیم مورداعتراض کند.دستورمنع می­تواندحتی پس ازصدور یک تصمیم اشتباه توسط مرجع عمومی به منظور جلوگیری از اجرای آن تصمیم صادر شود.دستورالزام بهترین روش در زمانی­است که مقامات عمومی در نتیجه­ تفسیر ناصحیحی از قلمرو قانونی خود،از اجرای صلاحیت­ اعطاشده به ایشان عدول کنندکه مرجع قضایی وی را به اعمال یا عدم اعمال صلاحیت قانونی یا بررسی مجددآن ملزم سازد.دستورپیشگیری برای پیشگیری مقام عمومی از اقدام به شیوه غیرقانونی یا خارج از حدود اختیارات یا الزام وی به انجام وظیفه استفاده می­شود. از روش اعلام نظر قضایی می­توان برای اعلام این­که تصمیم یا اقدام مقام اداری،غیرقانونی و خارج از حدود اختیارات مشتمل براشتباه استفاده نمود به­ویژه اعلام­نظر قضایی معطوف به آینده که با ارائه­ آن،معنای صحیح مقرره قانونی را بیان می­دارد تامقام تصمیم­گیرنده را ازانجام اشتباهات حکمی مشابه در آینده بازدارند.تعیین جبران خسارت نیزپس از احراز وقوع تخلف بر عهده دادگاه عمومی نهاده شده است.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

1. آخوندی،روح‌اله(1391)،«مفهوم جهل»،پژوهشنامه حقوق اسلامی،سال سیزدهم،شماره اول،بهاروتابستان 1391،پیاپی3۵،صص۹۵-۱۲۴.
2. ابهری،حمیدو زارعی،رضا(1389)،«ویژگی‌ها و شرایط شکلی درخواست دستور موقت در آیین دادرسی مدنی ایران»،فصلنامه حقوق،مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی،دانشگاه تهران،شماره 101،صص۱-۱۷.
3. احمدوند،بهنازو افشاری،فاطمه‌و موسوی‌زاده،سید‌شهاب‌الدین(1393)،گزارش پژوهشی«نظارت قضایی بر اشتباه مقام اداری»،تهران،مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
4. اسدی،لیلا(۱۳۷۶)،«اشتباه قاضی و نحوه جبران خسارت»،فصلنامه ندای صادق،شماره 25.
5. افشاری،فاطمه(۱۳۹۶)،«الگوی مطلوب نظارت قضایی بر اشتباه مقام اداری در حقوق ایران با رویکردی تطبیقی به حقوق انگلستان و فرانسه»،رساله جهت اخذ مدرک دکترای حقوق عمومی،دانشگاه علامه طباطبایی.
6. افشاری،فاطمه(تهیه و تنطیم)(1394)،گزارش نشست علمی دستور موقت در دیوان عدالت اداری و آثار آن،تهران،مرکز مطبوعات وانتشارات قوه قضائیه.
7. پتفت،آرین(1394)،گزارش پژوهشی«ضمانت اجراهای نوین در حقوق اداری»،(برای پژوهشکده حقوق عمومی و بین-الملل)،تهران،مرکز مطبوعات وانتشارات قوه قضاییه.
8. پژوهشکده تحقیقات استراتژیک(گروه پژوهش‌های حقوقی و فقهی)(۱۳۸۶)،دیوان عدالت اداری؛بازخوانی جایگاه، صلاحیت ودادرسی قضائی،پژوهشکده تحقیقات استراتژیک(گروه پژوهش‌های حقوقی وفقهی)،پژوهشنامه شماره1.
9. پورسرتیپ،فرج‌اله(1345)،نظارت دادگاه‌های دادگستری برادارات دولتی،تهران،چاپ خرمی.
10. توکلی،سعید(۱۳۸۲)،«اشتباه قاضی»،نشریه دادرسی،سال هفتم،شماره40.
11. جعفری‌لنگرودی،محمدجعفر(۱۳۸۰)،ترمینولوژی حقوق،چاپ یازدهم،تهران،گنج دانش.
12. رحیمی،مصطفی(1389)،قانون اساسی مشروطه‌ ایران و اصول دموکراسی،چاپ چهارم،تهران، نیلوفر.
13. زرین‌قلم،اکبر(1366)،«بحثی در باب دیوان عدالت اداری»،فصلنامه مطالعات حقوقی و قضایی دادگستری،شماره11و12،صص۴۳-۷۰.
14. شامبیاتی،هوشنگ(بی‌تا)،حقوق جزای عمومی،چاپ سوم،تهران،موسسه انتشاراتی ویستار.
15. طباطبایی‌مؤتمنی،منوچهر.(۱۳۸۷)،حقوق اداری تطبیقی،چاپ دوم،تهران،سمت.
16. گلدوزیان،ایرج(۱۳۷۸)،حقوق جزای اختصاصی،چاپ ششم،تهران،موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی(ماجد).
17. مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور،(1393)،مجموعه آرای شعب دیوان عدالت اداری،تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
18. المظفر،محمدرضا(1383)،منطق،ترجمه علی شیروانی،قم،دارالعلم.
19. ملکوتی‌هشجین،سیدحسین(۱۳۸۹)،«نظارت قضایی بر قانونمندی اعمال اداری:مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی انگلیس و ایران»،رساله جهت اخذ مدرک دکترای حقوق عمومی،پردیس قم دانشگاه تهران.
20. نجابت‌خواه،مرتضی(1391)،«روش‌های جبرانی قضایی در حقوق اداری انگلستان و ایران»،رساله جهت اخذ مدرک دکترای حقوق عمومی،دانشگاه شهید بهشتی.
21. هداوند،مهدی(۱۳۸۹)،حقوق اداری تطبیقی،تهران،سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)؛مرکز تحقیق وتوسعه علوم انسانی.
22. ویژه،محمدرضاوافشاری،فاطمه،«امکان‌سنجی نظارت بر اشتباه مقام اداری درحقوق اداری ایران بارویکردی به فقه امامیه و نظام حقوقی ایران»،پژوهشنامه حقوق اسلامی،سال هفدهم،شماره۱(پیاپی۴۲)،بهاروتابستان ۱۳۹۵،صص۵۱-۸۱.
منابع عربی
23. بسیونی،عبدالله عبدالغنی(۲۰۰۶م)،القضاء‌الاداری،الاسکندریه،منشأه‌المعارف،الطبعه‌الثالثه.
24. التفتازانی،سعدالدین.(1411ه.ق)،مختصرالمعانی،قم،دارالفکر.
25. جعفر،أنس(2005)،القرارات‌الاداریه،القاهره،دارالنهضه‌العربیه،الطبعه‌الثانیه.
26. خلیل‌عثمان،عثمان(1961)،«القضاء‌الاداری فی‌الدول‌العربیه»،القضاء،السنه‌التاسعه‌عشره،شماره3و4،کانون‌الاول.
27. راغب‌الاصفهانی،حسین بن محمد(1412ق)،مفردات الفاظ قرآن،لبنان-سوریه،دارالعلم- دارالشامیه.
28. الزبیدی،محمد‌مرتضی(بی‌تا)،تاج‌العروس من جواهر‌القاموس،بیروت،مکتبه‌الحیاه.
29. شیرازی،قطب‌الدین(1369)،دره‌التاج،تصحیح دکتر محمد مشکاه،تهران،حکمت،چاپ سوم.
30. الطباطبایی‌الیزدی،سیدمحمدکاظم.(۱۴۱۴ه.ق)،تکمله‌العروه‌الوثقی،قم،کتابفروشی داوری.
31. العاملی،محمدبن‌حسن(شیخ حر عاملی).(۱۴۰۹ه.ق)،وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه،قم،مؤسسه آل-البیت علیهم‌السلام.
32. عثمان،محمد‌عثمان‌حسین(2010)، قانون‌القضاء‌الاداری،بیروت،منشورات‌الحلبی‌الحقوقیه.
33. العسکری،ابوهلال(1412ه.ق)،معجم‌الفروق‌اللغویه،قم،جامعه‌المدرسین.
34. الموسوی‌الخویی،سیدابوالقاسم(1422ه.ق)،مبانی تکمله‌المنهاج‌،قم،مؤسسه إحیاءآثارالإمام‌الخوئی(ره).
منابع انگلیسی
35. Alder,John.(2002),General Principles of Constitutional and Administrative Law,Palgrave,4thedition.
36. Bailey S.H.(2005),Cases, materials and commentary on Administrative Law, London,Sweet&Maxwell,4thedition.
37. Barnett,Hilaire.(2007),Constitutional and administrative law,Miltan Park, Routledge,Cavendish,6thedition.
38. Bell, John and Others.(1998),Principles of French Law,NewYork,Oxford University Press
39. Brown,L.Neville and S.Bell, John(1998),French Administrative Law,Larendon Press.
40. Cane,Peter.(2011),Administrative Law ,NewYork,Oxford University Press,5th edition
41. Cane,Peter(2009),Administrative Tribunals and Adjudication,Hart Publishing Oxford.
42. Carroll,Alex(2011),Constitutional and administrative law,London,Longman.
43. CraigP.P.(2003),Administrative Law,London,Sweet&Maxwell Ltd.,5thedition.
44. Enright,Christopher(2001),Federal Administrative Law,Sidney,Federation Press.
45. Ewing,KD and Bradley,A.W.(1997),Constitutional and Administrative Law, U.S.A,London&NewYork,12thedition.
46. Fordham,Michael(2008),Judicial Review Handbook,Oxford,Hart Publishing,5th edition.
47. Garner,Bryan A(edited by)(2004),Black's Law Dictionary,USA:St.Paul, 8thedition.
48. Harlow,Carol&Rawlings,Richard(2009),Law and Administration,NewYork, Cambridge University Press.
49. Hawke,Neil&Parpworth,Neil.(1996),Introduction to Administrative Law,London.Sydney,Cavendish.
50. Head,Michael(2008),Administrative Law: Context and Critique,Sidney,The Federation Press,2ndedition.
51. Herwig,C.H. Hofmann and Gerard,C. Rowe and Alexander,H.Türk(2011), Administrative Law and Policy of the European ::union::,Oxford University Press.
52. Ian,Ellis Jones(2013),Essential administrative law, Tehran,Khorsandi
53. Institute of Law research and reform(1984),“Judicial Review of Administrative Action:Application for Judicial Review”,Edmonton, Alberta,Report No.40, March 1984, Available in:www.law.ualberta.ca/alri/docs/fr040.pdf.
54. Jayakumar,N.K.(2005), Administrative Law,NewDelhi,Prentice-Hall of India.
55. Kunnecke,Martina.(2007),Tradition and change in administrative law- An Anglo-German Comparison,Berlin,Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
56. Lewis,Clive&MiddelTemple,Barrister(2004),Judicial remedies in public law,London,Sweet&Maxwell,3rdedition.
57. Longley,D.&James,R.(1999),Administrative Justice:Central Issues in UK and European Administrative Law,London,Sydney,Cavendish Publishing Ltd.
58. Martin,Jacqueline&Turner,Chris(2007),Constitutional and Administrative Law,key cases,Hodder Arnold.
59. Molan,M.T.(1994),Constitutional and Administrative Law Textbook,16th edition,London,HLT Publications.
60. Morton,F.L.,(1988)"Judicial Review in France:A Comparative Analysis",The American Journal of Comparative Law,Vol.36,No.1,Winter.
61. Pollard,David&Parpworth,Neil&Hughes,David(2007),Constitutional and Administrative Law:text with materials,NewYork,Oxford University Press,4th Edition.
62. Schwartz,Bernard(2006),French Administrative Law and the Common-Law World,Clark,NewJersey,The Law book Exchange Ltd.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار