تعزیرات منصوص و کاستی های آن

نویسنده

چکیده

چکیده
تعزیرات، تأدیب‌ها و مجازات‌های غیرحدی یا کمتر از حد است. در روایات 70 سبب تعزیر و 31 نوع تعزیر ذکر شده‌ است که به آن‌ها تعزیرات منصوص گفته می‌شود. این اسباب و انواع تعزیرات منصوص، برای قانونی شدن، کاستی‌هایی دارد: «همۀ اسباب منصوص» لازم نیست جرم شمرده شود و «انواع منصوص» نمی‌تواند مانع به‌کارگیری انواع مجازات‌های عقلایی غیرمنصوصِ کمتر از حد بشود. تعزیرات در اختیار حکومت مشروع جامعۀ اسلامی است؛ اسباب و انواعش را او معین می‌کند و بنا به مصلحت، می‌تواند اسباب تعزیرات منصوص را جزء جرم‌ها بشمارد یا از جرم بودن خارج کند و مرتکبان آن‌ها را به انواع تعزیرات منصوص یا غیر آن‌ها مجازات کند. قانون‌گذار نباید برای تعزیرات منصوص حساب جداگانه باز کند، بلکه در جرم‌انگاری‌ها و مجازات‌های غیرحدی می‌تواند از اسباب و انواع تعزیرات منصوص عبور کند و به جرم‌ها و مجازات‌های عرفی روی آورَد.

کلیدواژه‌ها


1. قرآن کریم.
2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، (1404 ق)، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی.
3. ابن ادریس، محمد، (1410ق)، السرائر، قم، انتشارات اسلامی.
4. آرام، احمد، (1380ش)، ترجمه الحیاه، تهران، ‌دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
5. اشعث کوفی، محمد، (بی تا)، الجعفریات، تهران، مکتبه نینوی الحدیثه.
6. آمدی تمیمی، عبدالواحد، (1410 ق)، غرر الحکم و درر الکلم، تهران، دار الکتاب الاسلامی.
7. برقی، ‌احمد،‌‌ (1371 ق)، المحاسن، تهران، ‌دار الکتب الاسلامیه.
8. بروجردی، آقا حسین، (1386 ش)، جامع أحادیث الشیعه، تهران، انتشارات فرهنگ سبز.
9. بلاذری، (1394 ق)، انساب الاشراف (تحقیق محمودی)، بیروت، موسسه الاعلمی.
10. حرّ عاملی، محمد، (1409 ق)، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت.
11. حسینیان و دیگران، (1386 ش)، ، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعه)، تهران، انتشارات فرهنگ سبز.
12. حلّی، احمد، (1407 ق)، المهذب البارع، قم، انتشارات اسلامی.
13. حلّی، حسن، (1414 ق)، تذکره الفقهاء، قم، موسسه آل البیت.
14. حلّی، جعفر، (1408 ق)، شرایع الاسلام، قم، اسماعیلیان.
15. خمینی، روح الله، (1410 ق)، الرسائل، قم، اسماعیلیان.
16. خوانساری، سید احمد، (1405 ق)، جامع المدارک، قم، اسماعیلیان.
17. خویی، سیدابوالقاسم، (1418ق)، موسوعه الإمام الخویی (مبانی تکمله المنهاج)، قم، مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخویی.
18. راوندی (قطب الدین) سعید، (1405 ق)، فقه القرآن، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی.
19. صافی، لطف الله، (بی تا)، التعزیر احکامه و حدوده، بی جا.
20. طبرسی، فضل، (1372 ش)، مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
21. طوسی، محمد، (1387ق)، المبسوط، تهران، المکتبه المرتضویه.
22. ---------- ،‌ (1407ق اثر اول)، الخلاف، ‌قم، انتشارات اسلامی.
23. ---------- ، (1407ق اثر دوم)، تهذیب الأحکام، تهران، ‌دار الکتب الاسلامیه.
24. عاملی، زین الدین، (1413 ق)، مسالک الأفهام، قم، موسسه المعارف الاسلامیه.
25. عاملی، یاسین عیسی، (1413 ق)، الاصطلاحات الفقهیه فی الرسائل العملیه، بیروت، دار البلاغه.
26. کلینی، محمد، (1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
27. گلپایگانی، سید محمد رضا، (1412 ق)، الدر المنضود فی احکام الحدود، قم، دارالقرآن الکریم.
28. مجلسی، محمد باقر، (1410 ق)، بحار الانوار، بیروت، موسسه الطبع و النشر.
29. مجلسی، محمد تقی، (1406ق)، روضه المتقین، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشان پور.
30. محقق داماد، سید مصطفی، (1379 ش)، قواعد فقه بخش جزایی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
31. مشکینی، میرزا علی، (بی تا)، مصطلحات الفقه، بی جا.
32. مغربی، نعمان، (1385 ق)، دعائم الاسلام، قم، موسسه آل البیت.
33. مکارم شیرازی، ناصر، (1425 ق)، تعزیر و گستره آن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب.
34. منتظری، حسینعلی، (1409ق)، دراسات فی ولایه الفقیه، قم، تفکر.
35. نوبهار، رحیم، (1393 ش)، فصلنامه تحقیقات حقوقی، ش 67، جستاری در دلایل نقلی تقسیم بندی حدّ-تعزیر.
36. نوری، حسین، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت.
37. الواقدی، محمد بن عمر، (1409 ق)، المغازی، بیروت، موسسه الاعلمی.
38. هاشمی شاهرودی، سید محمود، (1426 ق)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، قم، موسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت.