بازرسی منازل، اماکن و اشیاء و اشخاص در حقوق ایران و فرانسه

نویسندگان

1 سنندج، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم انسانی

2 تهران دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از اقداماتی که مقامات قضایی در راستای تحقیقات مقدماتی انجام می‌دهند، صدور دستور تفتیش منازل، اماکن و اشخاص است. اجرای این دستورات ممکن است در مواردی با حقوق و آزادی‌های فردی و به‌ویژه با حریم خصوصی افراد در تعارض قرار گیرد. با توجه به اهمیت موضوع، سوال اصلیِ تحقیق این است که بازرسی اماکن و اشیاء و اشخاص از لحاظ مبنایی و عملی چه تحولاتی داشته و آیا این تحولات قابل انتقاد است؟ پس از بررسی ضوابط تفتیش و نحوۀ آن در قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و تطبیق آن با قانون مجازات فرانسه این نتیجه حاصل شده است که قانون آیین دادرسی کیفری ایران به نحو مناسب‌تری از حقوق افراد حمایت می‌کند. به این صورت که با شفاف‌سازی و وضع مقررات جدید، راه برای سوءاستفاده مقامات صلاحیت‌دار به حداقل رسیده است. وجود ضمانت اجراهای کیفری و وضع تخلفات انتظامی تا حد زیادی تضمین‌کننده صحت تحقیقات خواهد بود. اما قانون‌گذار ایران باید مانند فرانسه برای نقض مقررات مربوط به تفتیش، ضمانت اجرای بطلان تحقیقات را به صراحت اعلام کند؛ هرچند عده‌ای قضات با استناد به ماده 36 قانون مذکور، همین رویه را اتخاذ کرده‌اند. لذا در این راستا، قانون فرانسه می‌تواند مورد توجه باشد و در مدت آزمایشی قانون آیین دادرسی کیفری این نکته مدنظر قانون‌گذار قرار گیردکه با لحاظ نقاط ضعف و قوت قوانین موجود در هر زمینه‌ای که نقصی وجود دارد راه‌حل درخوری ارائه شود.

کلیدواژه‌ها


Borricand, Jacques, Anne-marie Simon, (2005), Droit penal et procedure penale,4 émeédition, paris, Dalloz.
Cour de cassation, Chambre criminelle, 24 mars 1960 71-76, Publie au bulletin. Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 12 décembre 2000, 00-83.852, Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 17 juillet 1984,84-91.288, Publie au bulletin. Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 26 fevrier1991, 87-90.360, Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 28 novembre 2001, 01-86.467 Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 30 juin 1999, 82-97.351, Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 4 octobre, 1989, 86-88, 163, Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Cour de cassation, Chambre criminelle, du 8 janvier1979, 77-93.038, Publie au bulletin, Visited at www.legifrance.gouv.fr at 23 dec 2017.
Décision n 2003-467 DC.du 13 mars 2003, cons. 55, J.O.du 19 mars, visited at www. Conseil-constitutionnel.fr at 23 dec 2017.
Leonard- Lioyd, (2005) An Introduction to policing and police powers, Great Britain, Cavendish Publishing, second Edition