بررسی رویکرد ابزارگرا به حقوق کیفری ایران در پرتو قانون اساسی

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

براساس نظریه ابزارگرایی، حقوق کیفری وسیله‌ای در خدمت اهداف از پیش تعیین شده است و اگر بتواند ما را به این اهداف نایل سازد، در آنصورت صحیح و درست تلقی می‌شود ولی اگر در نیل به اهداف مقتضی ناکام باشد، ابزاری نامفید، ناکارآمد و نامناسب بوده و در استفاده از آن باید تجدیدنظر کرد. بنابراین نخستین گام در بررسی ابزارگرایانه‌ی حقوق کیفری ایران این است که مشخص نماییم در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، حقوق کیفری باید در خدمت چه اهدافی باشد؟ دومین گام این است که مشخص نماییم آیا در نظام کیفری ج.ا.ا. استفاده از حقوق کیفری تابع محدودیت‌هایی است یا اینکه هیچ گونه محدودیتی در استفاده از حقوق کیفری در نظام عدالت کیفری ایران متصور نیست؟ اهدف و ارزش‌هایی که در نظام جمهوری اسلامی ایران برای نیل به آنها می‌توان از حقوق کیفری استفاده کرد، را باید با توجه به قانون اساسی و نیز موازین اسلامی که براساس اصل چهارم قانون اساسی بر همه قوانین و مقررات حاکم است، ترسیم کرد؛ که از جمله می‌توان به اهداف متعالی و تفصیلی مقرر در اصول 2 و 3 قانون اساسی، حفظ مصونیت فردی(اصل 22)، جلوگیری از اضرار به دیگران و منافع عمومی(اصل 40) و نیز اهداف شرعی چون حفظ مصالح ضروری و مصلحت عمومی اشاره کرد. همچنین استفاده از حقوق کیفری در نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به اصول 71 و 72 قانون اساسی بی حد و حصر نبوده بلکه این استفاده تابع اصول و محدودیت‌هایی است که در شرع و قانون اساسی مقرر شده است.

کلیدواژه‌ها


ﺧﺎرﺟ‬-‫اﻟﻒ‬
Aeken, Koen Van, (2005), Instrumentalism, In Luc Wintgens, Philippe Thion, Melanie Carly (Eds.), The Theory and Practice of Legislation: Essays in Legisprudence, Burlington: Ashgate Publishing, Ltd.
Antony Duff, Theorise of Criminal Law, Stanford Encyclopedia of philosophy. http:'plato.stanford dedu/entries/criminal-law/.
Braithwaite, J. and P. Pettit, (1990), Not Just Deserts, Oxford: Oxford University Press. Delaney, C.F. (1995), “Instrumentalism” in The Cambridge Dictionary of Philosophy,
Audi, R.(ed.) Cambridge University Press. Feinberg, J., (1984), Harm to Others, New York: Oxford University Press. Feinberg, Joel, (1994), The moral limits of The criminal law, volume one:
Harmtothers, Newyork: oxford university press. Hart, H. L. A., (1968), Punishment and Responsibility, Oxford: Oxford University Press.

١٣٩٣ ‫ زﻣﺴﺘﺎن‬،٦٨ ‫ ﺷﻤﺎرهی‬،‫ﭘﮋوﻫﺸ دیﺪﮔﺎهﻫﺎی ﺣﻘﻮق ﻗﻀﺎیﯽ‬- ‫ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪی ﻋﻠﻤ‬/٤٦
Psillos, S. (2007), “Instrumentalism” in Philosophy of Science A-Z, Edinburgh University Press.
Rosenberg, A., (2005), Philosophy of Science: A contemporary introduction, Second Edition, Routledge Taylor & Francis Group.
Roxin, C., (2006), Strafrecht Allgemeiner Teil, 4th edition, Volume 1, Munich: CH Beck.
Tamanaha, B. Z., (2006), Law as a means to an end: threat to the rule of law, New York: Cambridge University Press.
Walker, N., (1980), Punishment, Danger and Stigma, Oxford: Blackwell. Wayne r.lafave, (2003), Principles of Criminal Law, Thomson, west.

Downloaded from jlviews.ir at 17:18 +0430 on Tuesday July 3rd 2018