جرایم کارفرمایی در قانون‌ کار ایران

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

حقوق‌ کیفری؛ از یک‌سو، جرایم و واکنش‌های‌ کیفری متناسب با آن‌‌ جرایم را تبیین می‌کند و از سویی ‌دیگر، چگونگی فرایند رسیدگی‌ کیفری را ترسیم می‌نماید. مقرّرات حقوق ‌کیفری نسبت به‌ تمام تابعان آن عمومیّت دارد. لیکن، براساس پیشرفت‌های اجتماعی، مقرّرات ‌خاصّی برای بخشی از تابعان درنظر گرفته می‌شود. ازجمله‌ این مقرّرات ‌خاصّ، جرم‌انگاری در حوزه‌ حقوق‌ کار است ‌که قانون‌گذار ایرانی‌ با تصویب قانون‌ کار در سال 1369 و با هدف حمایت از حقوق ‌کارگران، به ‌تبیین یک‌سری از ارزش‌های اجتماعی پرداخته و بالغ بر چهل ‌عنوان را در این قانون، جرم‌انگاری ‌کرده است ‌که ضرورت دارد این ارزش‌ها به ‌تفکیک، مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی، به‌‌دلیل وضعیّت خاصّ‌ کارگر، وجود اهرم‌های ‌گوناگون به‌‌منظور کنترل روابط‌ کارگر و کارفرما ضرورت و اهمیّت خاصی دارد. به‌ویژه اینکه مقرّرات ‌کیفری مندرج در قانون‌ کار، تماماً در یک ‌فرایند خاصّی توسّط مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده است. سؤال این است: دلیل جرم‌انگاری از سوی قانون‌گذار در حوزه حقوق کار چه بوده است؟ و جرایم خاصّ مندرج در قانون کار دارای چه شرایط ویژه‌ای است؟ این مقاله، از طریق جمع‌آوری داده‌ها براساس شیوه کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی به‌دنبال پاسخ به سؤالات مذکور است. که در نهایت سعی شده تا قواعد و شرایط خاصی که در جرایم کارفرمایی حاکم است، تبیین شود. ضمن اینکه این پژوهش می‌تواند به گسترش دامنه مطالعات مربوط به جرایم ناشی از کار کمک کند.

کلیدواژه‌ها


    احمدی، سیّداحمد (1381)، حقوق‌ کار، چاپ اوّل، تهران: انتشارات حقوقدان ـ دانش‌نگار.
    احمدی، سیّداحمد (1389)، درآمدی بر حقوق‌ کیفری کار، فصلنامه‎ الهیّات و حقوق، شماره‎ دو.
    اردبیلی، محمّدعلی (1399)، حقوق‌ جزای‌ عمومی، جلد نخست، ویراست ‌پنجم، چاپ ‌شصت‌‌وسوم، تهران: نشر میزان.
    اردبیلی، محمّدعلی (1399)، حقوق‌ جزای ‌عمومی، جلد ‌دوم، ویراست ‌ششم، چاپ ‌پنجاه‌وپنجم، تهران: نشر میزان.
    الهیان، محمّدجواد (1388)، پرسش و پاسخ در زمینه روابط ‌کار، جلد اوّل، چاپ نهم، تهران: مؤسّسه کار و تأمین اجتماعی.
    براتی‌نیا، محمود (1382)، دیدگاه‌های نو در حقوق ‌کار، چاپ اوّل، تهران: انتشارات فکرسازان.
    جعفری، امین (1393)، حقوق ‌کیفری ‌‌کسب و کار، چاپ ‌اوّل، تهران: مؤسّسه‌ مطالعات ‌حقوقی و پژوهش‌های‌ حقوقی  ‌شهردانش.
    جعفری‌لنگرودی، محمّدجعفر (1387)، ترمینولوژی ‌حقوق، چاپ ‌بیستم، تهران: کتاب‌خانه ‌‌گنج‌دانش. 
    حافظیان، فاطمه (1380)، تشکّل‌های ‌کارگری و کارفرمایی در ایران، چاپ اوّل، تهران: انتشارات اندیشه برتر.
    رفیعی، احمد (1376)، بررسی جرایم قانون کار، پایان‎نامه‎ کارشناسیارشد حقوق جزا و جرم‎شناسی، دانشکده‎ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
    رفیعی، احمد (1393)، قانون‌ کار در نظم حقوقی ‌کنونی (دفتر پنجم  حقوق‌ کارـ محشّای  قانون‌ کار)، چاپ ‌اوّل، تهران: نگاه‌ بیّنه.
    رفیعی، احمد (1395)، حقوق‌ کار، دفتر یکم (مبانی نظری ‌حقوق‌ کار و نظام حقوقی‌حاکم بر قرارداد  کار در ایران)، چاپ ‌دوم، ویراست 2، تهران: انتشارات ‌فکرسازان.
    رفیعی، احمد (1395)، حقوق کار، دفتر دوم (حلّ اختلاف کارگر و کارفرما در پرتو اصول دادرسی منصفانه)، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
    رنجبری، ابوالفضل (1400)، حقوق‌ کار، چاپ ‌نوزدهم، تهران: انتشارات ‌مجد.
    زراعت، عبّاس (1392)، حقوق‌ کیفری ‌‌کار، چاپ ‌دوم، تهران: انتشارات ‌جنگل، جاودانه.
    زنگنه، فرزاد (1394)، بررسی جرایم و مجازات‌های قانون‌ کار، چاپ ‌اوّل، تهران: انتشارات ‌لوح‌محفوظ.
    سبحانی، مرتضی (1399)، نقش پیمان‌های جمعی کار در تنظیم روابط کارگری در نظام حقوقی ایران، چاپ اوّل، تهران: انتشارات میعاد اندیشه.
    سپهری، کیومرث (1380)، بررسی تحلیلی قانون کار از دیدگاه کیفری و سیاست جنایی حاکم بر آن، پایان‎نامه‎ کارشناسی‎ارشد حقوق جزا و جرم‎شناسی، دانشکده‎ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
    سلمان‌طاهری، محمّد (1392)، قانون کار، چاپ ‌سوم، تهران: نشر میزان.
    شیری، عبّاس (1396)، عدالت ترمیمی، چاپ اوّل، تهران: نشر میزان.
    صبری، نورمحمّد (1400)، حقوق‌ جزای‌ عمومی، جلد دوم، تهران: انتشارات مساوات.
    عراقی، سیّدعزّت‌اللّه (1385)، جزوه ‌ درسی ‌حقوق ‌کار، دانشگاه ‌شهیدبهشتی.
    عراقی، سیّدعزّت‌الله (1363)، حقوق ‌کارگر و کارفرما، چاپ اوّل، تهران: نشر راهنما.
    علویون، سیّدمحمّدرضا (1384)، کار زنان در حقوق ‌ایران و حقوق بین‌المللی ‌کار، چاپ دوم، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
    غمامی، سیّدمحمّدمهدی (1385)، مطالعه‌ تطبیقی‌ جنبه‎های‌ کیفری ‌حقوق‌ کار، مجلّه  ‌دادرسی، شماره ‎ پنجاه و نه.
    لوّاف خوش‌بیان، علی (1377). جزوه‌‌ حقوق ‌کار. تهران: انتشارات ‌دانشگاه ‌علوم‌ قضائی و خدمات ‌اداری.
    محمدی، فریدون (1377)، بررسی مقرّرات ‌کیفری ‌قانون‌ کار جمهوری ‌اسلامی ‌ایران، پایان‎نامه‎ کارشناسی‎ارشد حقوق‌ جزا و جرم‎شناسی، دانشکده حقوق و علوم ‌سیاسی ‌دانشگاه ‌تهران.
    ملکی، مرتضی (1373)، بررسی و تحلیل مقرّرات‌ جزایی قانون‌ کار مصوّب 26/8/1369، پایان‎نامه ‎کارشناسی‎ارشد حقوق ‌جزا و جرم‎شناسی، دانشکده‎‌ حقوق دانشگاه‌ شهیدبهشتی.
    منشی‌زاده، گشواد (1385)، شرایط کار، چاپ اوّل، تهران: مؤسّسه کار و تأمین اجتماعی.
    موحّدیان، غلام‌رضا (1394)، حقوق‌ کار (علمی و کاربردی)، چاپ هفتم، تهران: انتشارات فکرسازان.
    موسوی، سیّدفضل‌اللّه (1385)، بررسی‌ تطبیقی ‌شرایط ‌کار زنان و نوجوانان، چاپ اوّل، تهران: مؤسّسه کار و تأمین اجتماعی.
    نوربها، رضا (1392)، زمینه‌ حقوق ‌جزای ‌عمومی، چاپ  سی‌وچهارم، تهران: کتاب‌خانه‌‌ گنج‌دانش.
    هاشمی، سیّدمحمّد (1370)، نگرشی ‌بر قانون ‌جدید کار، ضمیمه‌ مجلّه تحقیقات ‌حقوقی، دانشکده‌ حقوق‌ دانشگاه ‌شهیدبهشتی، شماره نه.
    هدایتی ظفرقندی، محمّد (1388)، قرارداد کار، چاپ اوّل، تهران: نشر میزان.