رسیدگی به مصوبات مشابه با مصوبات ابطال‌شده در دیوان عدالت اداری

نویسندگان

دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

در ماده92 قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان‌عدالت‌اداری ضمانت‌اجرایی نو برای تضمین برتری دیوان بر دستگاه‌های اداری پیش‌بینی ‌شده است؛ تدبیر قانونی بدیعی برای تقویت خاصیت الزام‌آوری آراء هیئت‌عمومی در راستای تضمین اصل حاکمیت قانون بر اداره و نیز کاستن از شکایات مشابه و کاهش مشکلات اجرایی ناشی از وضع مصوبات مشابه و ناقض مفاد آرای صادرشده. مطابق ماده درصورتی‌که مراجع اداری مصوبه‌ای وضع کنند که مغایر با رأی هیئت‌عمومی و مشابه با مصوباتی باشد که قبلاً در هیئت‌عمومی دیوان ابطال شده‌اند، با تشریفات دادرسی کم‌تر به درخواست ابطال مصوبات جدید رسیدگی می‌شود. تدقیق در آرای صادرشده از هیئت‌عمومی دیوان در اجرای این ماده، بیانگر ابهامات و چالش‌هایی در مورد شیوه اجرا و کیفیت‌ استناد به ماده92 می‌باشد.در این مقاله آرای صادرشده مستند به ماده یادشده با رویکرد تحلیل رویه‌ای و بر مبنای فلسفه تأسیس این مقرره قانونی، بایسته‌های دادرسی منصفانه و اصول حقوق اداری نقد و ارزیابی شده‌اند و سپس پیشنهاد روشنی برای اصلاح و تکمیل ماده92 ارائه شده‌است. تفسیر موسع هیئت‌عمومی از عبارت «مراجع مربوط»، تشتت رویه‌ای رئیس دیوان در ارجاع شکایت از مصوبه جدید به هیئت‌تخصصی و عدم‌تسری اثر ابطال مصوبات جدید به زمان تصویب مصوبه، مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش بوده‌است.

کلیدواژه‌ها


  1. -پرو، روژه(۱۳۷۴) نهادهای قضایی فرانسه، مترجم: شهرام ابراهیمی، تهران: سلسبیل
    -حیاتی، علی‌عباس(1390) آیین دادرسی مدنی (2)، چاپ اول، تهران: میزان
    -طباطبایی مؤتمنی، منوچهر(۱۳۹۵) حقوق اداری تطبیقی: حاکمیت قانون و دادرسی اداری تطبیقی، چاپ هشتم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
    -شمس، عبدالله(۱۳۹۱) آیین دادرسی مدنی، سه جلد، جلد دوم، تهران: میزان
    -قطبی، میلاد(۱۳۹۶) جایگاه و صلاحیت‌های دیوان عدالت اداری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به نظرات شورای نگهبان، چاپ دوم، تهران: شورای نگهبان، پژوهشکده شورای نگهبان
    -مزارعی، غلامحسن(1395) جهات ابطال مصوبات دولت در دیوان عدالت اداری و شورای نگهبان، چاپ دوم، تهران: خرسندی
    -مشهدی، علی(۱۳۹۵) قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در نظم حقوقی کنونی، چاپ اول، تهران: خرسندی
    -معاونت آموزش و پژوهش دیوان عدالت اداری(1391) رویه قضایی در شعب دیوان عدالت اداری (دفتر نخست)، چاپ اول، قم: قضا
    -مولابیگی، غلامرضا(۱۳۹۵) صلاحیت و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری، چاپ سوم، تهران: جنگل: جاودانه
    مقالات
    -حسین زاده، جواد(۱۳۸۶)، دادرسی تناظری در ابطال آیین نامه‌های دولتی خلاف قانون، مدرس علوم انسانی، دوره یازدهم، 104-83
    -حیدری، سیروس(۱۳۹۶)، اصل تناظر در دادرسی اداری با تأکید بر دیوان عدالت اداری، مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره نهم، 116-83
    -مؤذن زادگان، حسنعلی؛ آرمیده موسی(۱۳۹۵)، تأثیر عوامل انسانی بر اطاله دادرسی و اجرای احکام در محاکم عمومی ایران، تازه‌های حقوقی، دوره یکم، 6-1
    -واعظی، سیدمجتبی(۱۳۸۸)، نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری، مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره اول، 151-125
    -ویژه، محمدرضا(۱۳۹۱)، نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر مقررات اجرایی، پژوهش حقوق عمومی، دوره 14، 202-171
    اسناد و قوانین
    قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲
    قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
    قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶
    سایت دیوان عدالت اداری www.divan-edalat.ir