واکاوی جرم محال (تبصره ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ )از منظر اصولیین شیعه

نویسندگان

1 دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گاهی مرتکب تمامی مراحلِ ارتکاب جرم ر اسپری می‌کند، اما با این‌حال باز هم به نتیجه‌ای نائل نمی‌گردد. اگر این ناکامی در عدم تحقق نتیجه، به علت فقدان موضوع و یا عدم تکاپوی وسیلۀ ارتکاب جرم باشد، بیانگر جرم محال است. با توجه به روش این پژوهش که بنیادین (توصیفی ـ تحلیلی) می‌باشد، با مراجعه به کتب اصولی درمی‌یابیم که اصولیین شیعه در تألیفات خود، ذیل مبحث قطع به بررسی تجری و مبانی آن پرداخته‌اند. به نظر می‌رسد مخالفت قطع با واقع در تعریف اصولیین از تجری، بیانگر عدم امکان وقوع نتیجه درخارج است که بی‌شک فقط می‌تواند با جرم محال هم‌خوانی داشته باشد. در هرحال قانون‌گذار در تبصرۀ مادۀ ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی در مورد مجازات مرتکبین جرم محال قائل به‌تفکیک بین جهات قانونی و مادی شده است. به نظر می‌رسد این تفکیک قانون‌گذار، هم‌سو و سازگار با نظر صحیح برخی از اصولیین همچون شیخ انصاری در رابطه با عدم عقاب و مجازات متجرّی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


Al-Maraki, Mohammad Ali, Al-Faqqh's Principles, Institute of Laws, 1996
Ardebili, Mohammad Ali, Public Penalty Law, Publishing Rate, 1392 A. Sh
Stefanie, Gaston, Lavaspur, Georges, Bullock, Bernard, General Penal Law, Hassan Dadban Translation, Allameh Tabatabai University Press, 1998. Sh
Al-Ansari, Mohammad Ebrahim, Jahar al-Wazir, (Al-Shihid al-Sayd Muhammad Baqir al-Sadr (RA)) Al-Tha'r-e-Al-Adr, 1415 e. Ah
Al-Ansari, Morteza, Farid Al-Asal, Assembly of the Imam Ali, 1422 AH. Ah
Altaqi al-Eshshardi, Hossein, Tavighiyeh Al-Basil, (Imam Khomeini (RA), Institute for the Setting up and Distribution of Imam Khomeini's Works, 1377).
Al-Hawari Elizade, Abdul Karim, Dera al-Fawaed, Al-Nasir al-Islami Institute, 1408 AH.
Al-Husseini al-Mylani, Ali, Investigations Al-Ali al-Zawa Abhaath Sheikhana al-Fakhiyah Ayatullah al-Wahid al-Khorasani (almighty), Al-Hakāāq, 1431 AH
Al-Haidari, Ali al-Naqi, Principles of Al-Nātaba Fei al-Fāqāq, Ahl al-'Abet al-'Ama'ah, 1379 AH.
Al-Khorasani, Mohammad Kazem, Al-Khafs Al-Asal, Al-Nasr al-Islami Institute, 1436 AD. Ah
Al-Bashhani, Ja'far, Ershad Alqul
Al-Bashani, Ja'far, Tedzib al-Basil, (Al-Qa'ida Sidna Ayatullah al-Musawi al-Khamini (RA)) Ismaili Institution, Beita.
Shambiyati, Hooshang, Public Penalty Law, Majd Cultural Science Assembly, 1391 e. Sh
Al-Safi al-Golpaygani, Lotfollah, Expression of Allah, Al-Mutba'a Samen-al-Hajj (AS), 1428 CE. Ah
Sanei, Parviz, Public Penalty Law, New Project Publication, 2003. Sh
Sanei, Parviz, General Penal Law, Ganj Danesh Library, 1992.
Al-Sadr, Mohammad Baqir, Lessons in Philosophy, Assembly of the Immortals of Islam, 1419 AH.
Al-Tabba'i al-Qemi, Taqi, Arawna Fayesul al-Fiqah, Al-Malawati Publications (Useful) 1371 AH.
Al-Qudsi, Ahmad, Anwar al-Asal, (Al-Qaeda, Samaha, Ayatollah al-Azhimi al-Sheikh, Nasir Makarem al-Shirazi (pending)) Young generation publications, 1416 e. Ah
Qasiasi, Jalal al-Din et al., A Comparative Study of the Common Penal Law of Islam and Law, Semnan University, 2009.
Clarkson, Christopher, Basic Principles of Public Penalty Law, Hussein Mir Mohammad Sadeghi, Jungle Publishing, 2011, HH
Alamraei, Baqir, The Principles of Al-Fawa'id Al-Gharwiyah Fi Issues of Science, Al-Fahd al-Islami, Islāma, 1362 AD. Sh
Emdouzian, Iraj, Islamic Penal Code, Majd Cultural Assembly, 2014. Sh
Mohseni, Morteza, General Penal Code, Ganj Danesh Publishing House, 1375 AH.
Al-Mousafar, Mohammad Reza, Al-Fiqh's Principles, School of Al-A'lam al-Islami, 1415 AD. Ah
Al-Mu'min al-Qemi, Mohammad, Teshid Alaal, Al-Nasr al-Islami Institute, 1419 AD. Ah
Mir Mohammad Sadeqi, Hussein, Crimes Against Persons, Salary Rights Foundation, 2013. Sh
Mir Mohammad Sadeqi, Hossein, Crimes against Public Security and Public Health, Legal Foundation, 2013.
Najafi Tavana, Ali, Milki, Ayub, Public Penalty Law, Forest Publishing, 2014. AH.
Noor Baha, Reza, Public Prosecution Law, Ganj Danesh Library, 2000 AD.
Al-Hashimi al-Shahrudi, Ali, in the field of philosophy of principles, (Text in Persian) Al-Sayed'Abulqasem al-Khuai (Ibn al-Fahd al-ifah al-Islami), 1426 AD. Ah