حقّ بزه‌دیده در تعیین کیفر و نحوه اجرای آن

نویسنده

دانشگاه تهران

چکیده

چکیده فارسی:
کسی که از وقوع جرم متحمّل آسیب‌های مادی یا معنوی می‌شود، بزه‌دیده نامیده می‌شود. بزه‌دیده‌شناسی به دنبال یافتن روش‌هایی در جهت ارتقای حقوق بزه‌دیدگان است و به ویژه بر مشارکت بزه‌دیدگان در فرآیند عدالت کیفری تأکید می‌شود. هر چند شناسایی حقّ بزه‌دیده در جبران خسارت‌های ناشی از جرم و تأمین نیازهای مادی و معنوی در فرآیند کیفری رفته رفته به دغدغه اصلی بزه‌دیده شناسان تبدیل شده است؛ امّا توجه به نظرات بزه‌دیده و شنیدن صدای وی در فرآیند تعیین مجازات و نحوه اجرای آن کماکان موضوعی بحث برانگیز است. اینکه آیا حقّی برای بزه‌دیدگان در تعیین مجازات و نحوه اجرای آن می‌توان در نظر گرفت. محدوده و قلمروی این حق چگونه تعیین می‌شود و چه مواردی را دربرمی‌گیرد؟ پرسش‌هایی هستند که در این مقاله از دیدگاه بزه‌دیده‌شناسی، با تکیه بر قوانین، رویه قضایی در ایران، مبانی فقهی آن و با بهره‌گیری از حقوق برخی کشورها، بدان پرداخته شده است. به طور کلی می‌توان گفت پذیرش حقِّ بزه‌دیده در تعیین مجازات و نحوه اجرای آن به شکل نسبی مورد پذیرش برخی کشورها از جمله ایران قرار گرفته است. این حق در اِعمال و تعیین نوع مجازات و در فرایند اجرای آن نیز به طور محدود پذیرفته شده است.

کلیدواژه‌ها


Ashworth, Andrew (1999), Principles of Criminal Law, Third edition, OXFORD UNIVERSITY PRESS.
Declaration of Basic Principle on Jusrice for Victims of Crime and Abuse of Power (1985), General Assembly resolution, 40/34, 29 November.
Dignan, James (2005), Understanding Victims and restorative Justice, First Published, Open University Press, USA.
Fletcher, George (1999), The Place of Victims in the Theory of Retribution: Buffalo Criminal Law Review, vol, 3 No. 1, April 1998, (PP. 65-89) Dol: 10, 1525/nclr.
Norrie, Alan (2002), PUNISHMENT, RESPONSIBILITY AND JUSTICE, A RELATINAL CRITIQE, OXFORD, UNIVERSITY PRESS.
Siegle, Larry J (2009), Criminology, Tenth Edition, THOMSON.
Walklate, Sandra (2003), Understanding Criminology: Current Theoretical debates, Second edition, Open University Press, Buckingham Philadelpia.
Zaibert, Leo (2005), Punishment and Retribution, ASHGATE, USA.