مطالعه ی تطبیقی حقوق خانواده ی متهم در فرایند تحقیقات مقدماتی در ایران و فرانسه

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

2 دانشگاه علامه طباطبائی (ره)

چکیده

نظام عدالت کیفری تنها بزهکاران را هدف مجازات قرار می دهد و با افراد ناکرده بزه، کاری ندارد؛ اما ماهیت رسیدگی های کیفری به گونه ای است که اشخاص دیگر از جمله خانواده متهمان را نیز درگیر خواهد کرد. همین امر قانونگذاران را به سمت و سوی در نظر گرفتن حقوقی خاص برای این اشخاص، در فرایند کیفری و به ویژه تحقیقات مقدماتی سوق داده است تا از گزند بسیاری از آسیب های دادرسی به دور باشند. قانونگذار ایران نیز با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری 1392، گام های جدی و جدیدی را در راستای پذیرش حقوق خانواده متهم برداشته است. حق اطلاع از دستگیری، حق درخواست معاینه ­ی پزشکی، حق ملاقات با متهم، حق عدم تعرض به مسکن و امور خانوادگی و حق حمایت در برابر تهدید و خطر، از جمله مهم ترین این حقوق است. قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه منبع اصلی اقتباس قانونگذار در این موارد بوده است و به همین علت، توجه به رویکرد نظام حقوقی این کشور که در پرتو تحولات حقوق بشر اصلاح و تکمیل شده است، ضرورت می یابد. به هر روی، اجرای این حقوق در وهله­ ی اول مستلزم آگاهی دارندگان آن، یعنی خانواده ها می باشد که در اغلب موارد ساز و کار و ضمانت اجرای دقیقی برای آن تعریف نشده است. ضمن این که برخی از حقوق مهم، از جمله حق اطلاع از محل نگهداری یا حق تعیین پزشک معاینه کننده، از خانواده ­ی متهمان سلب شده و لذا اصلاح قوانین در این موارد ضروری است.

کلیدواژه‌ها


Body of Principles for the Protection of All Persons under any form of detention or imprisonment, General Assembly Resolution 43/173 (9 December 1988).
Bradley, Craig M,(2007), Criminal Procedure A Worldwide Study , 2d ed, Durham: Carolina Academic Press.
CESCR,(2000), “The Right to the Highest Attainable Standard of Health”,General Comment No.14.
Eide, Absyorn and others,(2001), Economic, Social and Cultural Rights as Human Rights, Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
Fair Trials International,(2013), Booklet of Criminal proceedings and defence rights in france, http://www.fairtrials.org/arrested-abroad/arrested-in/arrested-in-france-2/.
Kirby,Mark and others,(2000), sociology in perspective, AQA ed edition, Portsmouth: Heinemann Educational Publishers.
Møller, Lars and others,(2007), Health in prisons(A WHO guide to the essentials in prison health), World Health Organization ,Regional Office for Europe.
Open society justice initiative,(2013), Case Digests: European Standards on Criminal Defence Rights, http://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/criminal-defence-europe summary.pdf.
Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners, Adopted by the First United Nations Congress on the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders, held at Geneva in 1955, and approved by the Economic and Social Council by its resolutions 663 C (XXIV) of 31 July 1957 and 2076 (LXII) of 13 May 1977.
Stone, R, (2006), Textbook on civil liberties and human rights, Oxford: Oxford University Press.