ایجاب، منبع یکجانبه التزام

نویسنده

دانشگاه علوم قضایی

چکیده

در خصوص الزام آور بودن ایجاب، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد که در یک سوی آن، لزوم مطلق و در دیگر سو، جواز مطلق است. در میانه نیز دیدگاه‌های قایل به جواز درج شرط عدم رجوع و نیز امکان جبران خسارات ناشی از رجوع از ایجاب، می‌باشند. به ایجاب غیر قابل رجوع، اصطلاحا ایجاب ملزِم نیز گفته می‌شود. دیدگاه مشهور بین فقها و حقوق دانان، جواز رجوع از ایجاب است. در میان قایلین به جواز رجوع، برخی ایجاب را با درج شرط، غیر قابل رجوع میدانند و گروهی حتی امکان درج شرط را نیز منتفی دانسته و ایجاب را در همه‌ی حالات، قابل رجوع تلقی نموده‌اند. به نظر می‌رسد که بر خلاف دیدگاه مشهور، ایجاب فی نفسه الزام آور است زیرا تعهدی یکجانبه محسوب می‌شود منتها الزام ناشی از آن را نباید با الزام ناشی از عقد خلط نمود. ایجاب در آن حد ایجاد الزام می‌کند که ایجاب دهنده اولا در مدت متعارف و یا مشروط حق رجوع از ایجاب را از دست می‌دهد و دوم اینکه در این مدت نمی تواند تصرفات منافی با حق مخاطب ایجاب را در موضوع ایجاب به عمل آورد. توجیه ایجاب ملزم بر مبنای نظریه‌ی تعهد یکجانبه از آن جهت اهمیت دارد که اساسا نظریه‌ی تعهد یکجانبه و منبع تعهد بودن آن مورد اختلاف حقوقدانان در نظام‌های مختلف حقوقی است. نویسنده‌ی این سطور اعتقاد دارد که ایجاب در مواردی یک منبع تعهد بوده و موجب را متعهد به حفظ آن می‌سازد و مبنای آن نیز التزام به تعهد یکجانبه است.

کلیدواژه‌ها


Benjamin`s Sale of Goods, Judah Philip Benjamin, (1997), General Editor: A.G. Guest, Sweet & Maxwell.
Black`s Law Dictionary, ninth edition, Thomson Reuters, 2009. Cheshire, Fifoot & Furmston, (1996), Law of Contract, Butterworths, 13th edition. Corbin-Arthur Linton , (1988), Corbin on Contracts, West Publishing Company. Eisenberg-Melvin A., (2004), Revocation of Offer,Wisconsin Law Review. Honnold-John, (1999), Uniform Law for International Sales under the 1980 United
Nations Convention, Kluwer Law International, 3rd edition. Shahdeen Malik, Offer: Revocable or Irrevocable. Will Article 16 of Convention on
Contracts for the International Sale Ensure Uniformity?, www.cisg.pace.edu, 2011. Schlechtriem-Peter & Butler- Petra, (2009), UN Law on International Sales,
Springer-Verlag Berlin Heidelberg. Treitel-Guenter, (2003), The Law of Contract, sweet & Maxwell Limited, Eleventh
edition. Turner-Chris, (2010), Unlocking Contract Law, Hodder Education, 3rd edition. Wheeler-Sally & Shaw- Jo, Contract Law Cases, (1996), Materials and Commentary,
Clarendon press-Oxford. Zimmermann-Reinhars, The Law of Obligations, Oxford University Press, 1996.
‫‬
United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods 1980. UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts 2004.