جایگاه اصل اعتبار امر قضاوت شده در حقوق بین الملل

نویسندگان

1 دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

2 دانشگاه پیام نور واحد تهران مرکز

چکیده

  نظام حقوقی هر جامعه ای اعم از ملی و بین المللی ایجاب می نماید فرایند حل اختلاف فیمابین اصحاب دعوی در مقطعی از زمان خاتمه یابد و پایانی بر آن متصور باشد. احترام به رأی دادگاه بین المللی و جلوگیری از احکام متناقض با نظم عمومی بین المللی ارتباط پیدا می کند. با ازدیاد دادگاههای بین المللی و محاکم و کمیسیونهای داوری، امکان تعارض صلاحیت دادگاهها و صدور احکام متفاوت و بعضاً متعارض در عرصه جامعه بین المللی افزایش یافته است. چنین وضعیتی اختلافات بین المللی را به جای فیصله نهایی، بیشتر دامن خواهد زد که بی گمان وضعیتی مطلوب نخواهد بود و چه بسا برخی اختلافات بین المللی پا برجا یا گسترش یافته مبدل به تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی گردند.

  اصل اعتبار امر قضاوت شده که دستاورد ارزشمند آیین دادرسی مدنی و کیفری نظامهای حقوقی ملی اعم از نوشته و عرفی است در شرایط کنونی تزاید و تکثر ساز و کارهای قضایی، شبه قضایی و داوری بین المللی می تواند تمهید مناسبی در خدمت دادرسی بین المللی و به منظور نیل به ثبات حقوقی و در نتیجه استحکام صلح و آرامش در عرصه روابط بین المللی باشد. در مقاله حاضر نتیجه گیری خواهد شد که اصل اعتبار امر قضاوت شده در دادرسی و داوری بین المللی به خوبی شناخته شده و در دعاوی متعدد مورد استناد قرار گرفته است. این واقعیت تا حد قابل توجهی می تواند دغدغه موجود در خصوص پدیده ازدیاد محاکم بین المللی و صدور احکام متعارض را مرتفع نماید.

کلیدواژه‌ها


- Amco v. Indonesia, Decision on Jurisdiction, (1983), 1 ICSID Reports. 8. Barnett, P.R., (2001), Res Judicata, Estoppel and Foreign Judgments, Oxford: Oxford University Press. 2- Bower, G.S. & Turner, A.K., (1969), The Doctrine of Res Judicata, London: Buttenvorths, 2d edn. 3- Brownlie, I., (1998), Principles of Public International Law, Oxford: Clarendon Press. 4- Casad, R.C. & Clermont, K.M., (2001), Res Judicata: A Handbook on its Theory, Doctrine and Practice, North Carolina: Carolina Academic Press. 5- Case Concerning the Arbitral Award Made by the king of Spain on 23 December 1906 (Honduras v. Nicaragua), I.C.J. Reports 1960. 6- Cheng, B., (1987), General Principles of Law as Applied by International Courts and Tribunals, Cambridge: Grotius Publications Limited. 7- Continental Shelf Case (Tunisia v. Libya) I.C.J. Reports 1982. 8- Curzon, L.B., (2002), Dictionary of Law, Edinburgh: Pearson Education Limited, 6th edn. 9- Delimitation of the Continental Shelf (UK v. France), 18 UNRIAA (1977). 10- Dodge, W.S., (2000), "National Courts and International Arbitration: Exhaustion of Remedies and Res Judicata under Chapter Eleven of NAFTA", Hasting Int'l & Comp. L.Rev., No.23.
11- Dow Chemical France et al. v. Isover Saint Gobain, ICC Case No.4131 (1982), 9 Yearbook of Commercial Arbitration (1984). 12- Effect of Awards of Compensation Made by the United Nations Administrative Tribunal, I.C.J. Reports 1954. 13- European Commission of Human Rights, Application 16358/90, Martin v. Spain on Admissibility (1992) available under www.hudoc.echr.coe.int/Hudoc2doc/hfdec/sift/948.txt. Last Visited on 22/October/2010. 14- Helfer, L., (1999), "Forum Shopping for Human Rights", U.Penn.L.R, No.148. 15- Interpretation of Judgments Concerning the Case of the Factory at Chorzow, (1927), P.C.I.J. (Ser.A) No.11, dissenting opinion of Judge Anzilotti. 16- James, Jr.F.et al., (2001), Civil Procedure, Boston: Little Brown & Co., 5th edn. 17- Lange, D.J., (2004), The Doctrine of Res Judicata in Canada, Ontario: LexisNexis Butterworths, 2d edn. 18- Machado Case, International Arbitrations to which the United States Has Been a Party 2193 (Spain- U.S.Claims Commission 1881). 19- Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain, (Qatar v.Bahrain), Mertis (Diss. OP. Torres Bernardez), I.C.J. Reports 2001. 20- Martin, E.A.& Law,J., (2006), A Dictionary of Law, Oxford: Oxford University Press, 6th edn. 21- Parry, C.et al., (1986), Encyclopaedic Dictionary of International Law, Ref. Desk KZ 1161. 22- P.C.I.J., Advisory Committee of Jurists, Proces – Verbaux of the Proceedings of the Committee, (The Hague, 1920)
23- Reinisch, A., (2004), "The Use and Limits of Res Judicata and Lis Pendens as Procedural Tools to Avoid Conflicting Dispute Settlement Outcomes", The Law and Practice of International Courts and Tribunals, No.3. 24- Request for Interpretation of the Judgment of 11 June 1998 in the Case Concerning the Land and Maritime Boundary between Cameron and Nigeria (Cameron v. Nigeria), Preliminary Objections, I.C.J.Reports 1999. 25- Shahabuddeen, M., (1996), Precedent in the World Court, Cambridge: Cambridge University Press. 26- Southern Bluefin Tuna Case (Australia and New Zealand v. Japan), Award on Jurisdiction and Admissibility, 39 I.L.M. (2000). 27- Trail Smelter (U.S. v. Canada), 3 UNRIAA (1941).