تحول اصل صلاحیت واقعی در لایحۀ جدید مجازات اسلامی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

چکیده

  در حقوق جزای بین الملل اصل بر صلاحیت سرزمینی است. در عین حال کشورها در چند حالت استثنایی به توسعه قلمرو مکانی حقوق کیفری خود به خارج از قلمرو حاکمیت هم مبادرت می کنند. به این معنا که درصورت ارتکاب جرم در خارج از قلمرو حاکمیت خود، قوانین و دادگاه های خود را واجد صلاحیت رسیدگی به آن می دانند. یکی از این موارد وقتی است که جرم ارتکابی در خارج، منافع اساسی و حیاتی آنها را در معرض خطر قرار دهد. به صلاحیتی که در چنین حالتی ایجاد می شود «صلاحیت واقعی» می گویند. با توجه به ماهیت و شدت جرایم موضوع اصل صلاحیت واقعی، کشورهای مختلف هیچ محدودیت و شرطی را برای اعمال چنین صلاحیتی قائل نیستند، درحالی که در قوانین لازم الأجرای فعلی ایران، برای اعمال آن شرط حضور مجرم در کشور به رسمیت شناخته شده است. لذا دادگاه های ایران صلاحیت رسیدگی غیابی به جرایم موضوع صلاحیت واقعی را ندارند. در تحولی مفید، این محدودیت در لایحه جدید مجازات اسلامی برداشته شده و گستره منافع اساسی و حیاتی موضوع این اصل هم تا حدودی گسترش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها


- Akehurst, Michael, (1988), A Modern Introduction to International Law, 6th ed, Unwin Hyman. 2- A kehurst, Michael, (1972-1973), Jurisdiction in International Law, The British Year Book of International Law. 3- Brownlie, Ian, (1990), Principles of Public International Law, 4th ed, Oxford. 4- Bowett, D.W., (1982), Jurisdiction: Changing Patterns of Authority over Activities and Resources, the British Year Book of International Law, Oxford. 5- Cameron, Iain, The Protective Principle of International Criminal Jurisdiction, Dartmouth Publishing Company, 1994. 6- Cassese, Antonio, (2008), International Criminal Law, Second Edition, Oxford. 7- Desportes, F. et Le Gunehec, F., (1996), Le novean droit penal, Tom1, Économico. 8- Gilbert, Geoff, (1992), Crimes sans Frontiers: Jurisdictional Problems in English Law, the British Year Book of International Law. 9- Kittichaisaree, kiriangsak, (2005), International Criminal Law, Third Edition, Oxford. 10-Ryngaert, Cedric, Jurisdiction in International Law, Oxford, 2008. 11-Shaw, M., N., (1994), International Law, Grotius Publication, Third Edition.
12-Sorensen, Max, (1968), Manual of Public International Law, Maghillan, New York. 13-Stefani, G., Levassor, G., Bouloc, B., (1995), Droit penal general, Dalloz. 14-Watson, Geoffry, R., (1992), Offenders Abroad: The Case for Nationality- based Criminal Jurisdiction, YaleJournal of International Law, and Vol. 17. 15-Watson, Geoffry, R., (1993), the Passive Personality Principle, Texas International Law Journal, Vol: 28.