روش های مسالمت آمیز حل وفصل اختلافات بین المللی و تأثیر آن بر توسعه تجارت بین الملل؛ با تأکید بر اختلافات صنعت انرژی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

دعاوی حقوقی درخصوص تجارت بین­الملل از یک جهت نشانگر میزان مشارکت کشورها در تجارت بین­الملل و همچنین فعالیت‌های تجاری آن در مسائل مختلف اقتصادی است. از آن جهت که انرژی در دوران کنونی یکی از پایه­های اصلی تجارت بین­الملل محسوب می­شود و حل‌وفصل دعاوی و اختلافات بین­المللی یا شکست در این زمینه می­تواند نقش مهمی در تجارت بین­الملل داشته باشد. این موضوع به‌خصوص در بخش انرژی که جایگاه مهمی در تجارت بین‌الملل ایفا می­کند، مشهود است. در همین زمینه، نوشتار حاضر این پرسش را پیش می­کشد که به‌کارگیری روش­های مسالمت­آمیز حل‌وفصل اختلافات بین­المللی در بخش انرژی چگونه می­تواند بر توسعه تجارت بین­الملل اثرگذار باشد؟ فرضیه این است که بهره­گیری از رویکردهای دیپلماتیک مخصوصاً توجه به پیمان منشور انرژی توسط کشورهای مختلف به‌شکل قابل‌توجهی می­تواند میزان مراجعه به دیوان داوری بین­المللی را کاهش دهد. در این زمینه بهره­گیری از روش­های دولت سرمایه­گذار، روش­های دیپلماتیک، ایجاد مراکز حل اختلاف میان دوطرف می­توانند به‌عنوان رویکردهای جایگزین مراجعه به دیوان داوری بین‌المللی محسوب شوند و کشورها پیش از مراجعه به آن، دعاوی خود را حل کنند و موجب توسعه تجارت در عرصه بین­المللی شوند. نوشتار حاضر به‌دلیل توجه به نقش روش­های مسالمت‌آمیز در حل‌وفصل اختلافات بین­المللی در بخش انرژی از روش توصیفی- تحلیلی بهره می­برد که با استفاده از منابع کتابخانه­ای و اسنادی نسبت به جمع­آوری داده­ها اقدام کرده است.

کلیدواژه‌ها


اخوان‌فرد، مسعود و تقدیر، محمدکاظم (1389)، "مسؤولیت بین‌المللی دولت براساس معاهده منشور انرژی"، مجله حقوقی بین‌المللی، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، سال بیست‌وهفتم، شماره چهل و دو، صفحات 29-15. 
    ارفع‌نیا، بهشید و ملاابراهیمی، عماد (1397)، "حل مسالمت‌آمیز و شرایط جایگزین؛ روش‌های حل‌وفصل اختلافات در قراردادهای نوین بالادستی صنعت نفت و گاز با تأکید بر قرارداد IPC"، مطالعات حقوق انرژی، دوره چهار، شماره دو، صفحات 320-293. 
    براهویی مقدم، حبیب‌الله، ابوعطا، محمد، مسجدسرایی، حمید (1397)، "بررسی نظام اخلاقی در داوری حاکم بر سرمایه‌گذاری خارجی در ایران با نگاهی به اسناد بین‌المللی"، مجله پژوهش‌های اخلاقی، سال نهم، شماره دوم، صفحات 77-69. 
    ثروتی‌بیرق، سارا (1389)، "جنبه‌های حقوقی سرمایه‌گذاری خارجی در زمینه انتقال تکنولوژی در ایران"،  پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
    درویشی هویدا، یوسف (1388)، "شیوه‌های جایگزین و غیرقضایی حل‌وفصل اختلافات"، مجله قضاوت، شماره سی و دو، صفحات 39-34. 
    رهایی، سعید (1377)، "نقش شورای امنیت در حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی"، مجله نامه مفید، شماره پانزدهم، صفحات 123-193. 
    زحیلی، وهبه (1429ق)، العلاقات الدولیه فی‌الاسلام مقارنه بالقانون الدولی‌الحدیث، بیروت: نشر مؤسسه الرساله.
    شهیدی، مهدی (1388)، اصول قراردادها و تعهدات، تهران: انتشارات مجد. 
شیروی، عبدالحسین و عبداللهی، محمدجواد (1397)، "حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بازرگانی به روش شبه دادرسی"، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره دهم، شماره دوم، صفحات 186-160. 
    صالحی، هوشیار (1388)، کسب  و کار از دیدگاه اسلام، تهران: انتشارات دانشگاه جامع علمی کاربردی.
    قنبری‌جهرمی، محمدجعفر و علیخانی‌کردشاهی، حمیدرضا (1395)، "حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی در معاهده منشور انرژی"، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره هفتاد و سه.، صفحات 137-107. 
مجتهدی، حمیدرضا (1390)، "درآمدی برحقوق حل‌وفصل اختلافات سرمایه‌گذاری بین‌المللی برمبنای کنوانسیون داوری ایکسید"، مجله فقه وحقوق اسلامی دانشگاه تبریز، دوره دو، شماره سه.
والد، توماس (1381)، "منشور انرژی: گسترش آزادسازی در صنایع انرژی"، مجله اقتصاد انرژی، صفحات 32-25.
Leal-Arcas, Rafael (2003), Commentary on The Energy Charter Treaty. Edward Elger Publishing. Cheltenham. UK. Northampton. MA. USA.
Leal-Arcas, Rafael, Filis, Andrew (2014), ‘The Energy Community and the Energy Charter Treaty’: Special Legal Regiones. their Systemic Relationship the EU. and their Dispute Settlement Arrangments. Oil. Gas and Energy Law Intelligence.
Madsen, Mikael (2016), ‘Judicial globalization: the proliferation of international courts’. Research Handbook on Global Administrative Law. 13. P: 282.
Pascual Vives F.J.; L.E. Aragonés Molina; B. Arp; F. Lozano Contreras; M. Requena Casanova; J.A. Rueda-García; J. Urbaneja Cillán; "Crónica sobre la solución de controversias en materia de inversiones extranjeras: práctica española (2018)". TDM 2 (2020). www.transnational-dispute-management.com
URL: www.transnational-dispute-management.com/article.asp?key=2721
Ramsbotham,,Oliver,Tom Woodhouse(2016), Hugh Miall. Contemporary Conflict Resolution (Cambridge. Polity. 2016).
Rusnak, Urban (2016), ‘The International Energy Charter Consolidated Energy Charter Treaty’. Secretary General Energy Charter Secretariat 15 Junuary 2016.
Sauvant K.P.; "The Potential Value-added of a Multilateral Framework on Investment Facilitation for Development". TDM 2 (2020), www.transnational-dispute-management.com
URL: www.transnational-dispute-management.com/article.asp?key=2728
Talus, Kim (2015). ‘EU Energy Law and Policy’. a critical account. Oxford University Press.
UN Legal Affairs Office. Codification Division. Handbook on the Peaceful Settlement of Disputes between States (New York: UN. 1992), Also. J.G. Merills. International Dispute Settlement (Cambridge: CUP. 2017).
UNGA resolution A/RES/70/262https://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol= A/RES/70/262 and UNSC resolution 2282 (2016). https://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2282(2016).
UN Secretary-General António Guterres remarks at the UNSC debate on conflict prevention and sustaining peace (10 January 2017): https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=55935#.WMMrzBBZvaw.
UN Secretary-General António Guterres. Interoffice Memorandum on ‘Enhancing Performance in the Peace and Security Pillar’. 3 January 2017.