از جرم زدایی تا تخلف انگاری (مطالعه تطبیقی)

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

چکیده

ورود حاکمیت به دایره رفتارهای مباح و جرم‌انگاری بعضی از آن‌ها، دارای مبانی خاصی است. صرف اساسی‌بودن هنجار، دلیلی برای مداخله کیفری نیست. از آنجا که درجه اهمیت هنجارها به یک اندازه نیست، مقنن نمی‌تواند با همه آن‌ها، برخوردی یکسان داشته باشد، چراکه درون‌مایه رفتارهای ممنوعه متفاوت از یکدیگر است و گواه این ادعا در حوزه حقوق کیفری، تفاوت در میزان مجازاتی است که مقنن برای جرایم درنظر گرفته است. البته خارج بودن رفتاری از حوزه حقوق کیفری لزوماً به‌معنای مباح‌بودن آن رفتار نیست، چه‌بسا رفتار موردنظر ممنوع باشد، لیکن ماهیت آن به‌گونه‌ای نباشد که مستلزم ورود به فرایند جرم‌انگاری شود، بلکه «تخلف‌انگاری»، اهداف مقنن را در ضرورت ممنوعیت آن رفتار تأمین کند.
«تخلف‌انگاری» قائل به وجود برخی رفتارهای ممنوعه است که در حد فاصل بین جرایم و مباحات، عنوان "تخلف" را به‌خود اختصاص داده است. در واقع ضرر و زیان ناشی از ارتکاب «تخلفات» به اندازه‌ای نیست که این افعال را شایسته ورود به جرگه «جرایم» نماید.
اینجاست که «تخلف‌انگاری»، پا به عرصه ظهور نهاده و به‌عنوان حوزه جدیدی در حقوق، به‌عنوان «حقوق تخلفات» شناخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


شماره منبع (1) الیوت، کاترین و ورنون (1378)، نظام حقوقی فرانسه، ترجمه: صفر بیک‌زاده، چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
    آقابابائی، حسین (1384)، «گفتمان فقهی و جرم‌انگاری در حوزۀ جرائم علیه امنیت ملت و دولت»، حقوق اسلامی، شماره پنج، صفحات 11-42. 
انصاری، ولی‌الله (1390)، کلیات حقوق اداری، چاپ نهم، تهران: انتشارات میزان.
    بکاریا، سزار (1395)، رساله جرایم و مجازات‌ها، ترجمه: محمدعلی اردبیلی، چاپ هشتم، تهران: نشر میزان.
    بهادری، علی و حسینی، لطیفه (1393)، «اصول دادرسی عادلانه در پرتو اندیشه اسلامی و نظام حقوقی داخلی»؛ مطالعات حقوق بشر اسلامی، شماره هفت.
    جعفری، مجتبی (1395)، «کیفرزدایی از جرایم کسب و کار»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتادم، شماره نود و چهار، صفحات 95-116. 
    جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1391)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات گنج دانش.
    حبیب‌زاده، محمدجعفر و دیگران (1380)، «تورم کیفری؛ عوامل و پیامدها»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره پنجم، شماره چهار.
    عالی‌پور ، حسن (1389)، «ماهیت جرم»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، سال دوازدهم، شماره بیست و هشت.
    حبیب‌زاده، محمدجعفر؛ نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین و کلانتری، کیومرث (1380)، «تورم کیفری، عوامل و پیِامدها»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، سال پنجم، شماره چهار، صفحات 59-78. 
    حسن‌زاده، فریدون و سعید عطازاده (1396)، بررسی علل و عوامل اطاله در پرونده‌های کیفری، http://irindexing.ir/editor/fileman/Uploads/ichm/185.pdf
    دلماس‌مارتی، می‌ری (1381)، نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه: علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی، جلد 1، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
    ساقیان، محمدمهدی (1385)، «اصل برابری سلاح‌ها در فرایند کیفری (با تکیه بر حقوق فرانسه و ایران)»، مجله حقوقی دادگستری، سال هفتادم، شماره پنجاه و شش، صفحات 79-110. 
    شریفی، احمدحسین (1388)، خوب چیست؟ بد کدام است؟، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، صفحه  192.
    قاری سیدفاطمی، سیدمحمد (1381)، «نظریات اخلاقی در آئینه حقوق»، نامه مفید، شماره بیست و نهم.
    غفاری، محمد (1386)، «عوامل توجیه‌کننده جرم‌زدایی»، عدالت آرا، سال هشتم، شماره سه، صفحات 136-173.
    محسنی، مرتضی (1375)، دورۀ حقوق جزای عمومی، پدیدۀ جنایی، جلد دوم، چاپ اول، تهران: گنج دانش.
    مهدوی، داور (1391)، قلمرو کیفری و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران، آموزه‌های حقوق کیفری  (3).
    میرمحمدصادقی، حسین (1379)، «توسعه قضائی»، ماهنامه دادرسی، شماره بیست و یک.
    نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین (1379)، تقریرات درس جرم‌شناسی نظری (دوره دکتری دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس)، قابل دسترسی در تارنمای  www.lawtest.ir
al-kawadri, l.-d. (2014), the distinctive features of european criminal law, lesij-lex et scientia international journal, 21(1), 121-132.
Angyal, P. (1931), A közigazgatásellenesség büntetőjogi értékelése: Magyar Tudományos Akadémia.
Bezerita, L. (2015), Some Consideration of Legal Issues that have Generated Nonunitary Practices in the Interpretation and Application of Certain Provisions on the Legal Regime of Contraventions. Special Issue JL & Admin, Sci., 664.
Black, H. C. (1968), Black's Law Dictionary West Publishing Co. St. Paul, Minnesota, 409.
Cho, byung-sun (1393), administrative penal law and its theory in korea and japan from a comparative point of view , Tilburg foreign law review ,volume 2 , issue 3 , p 261.
Code_of_Criminal_Procedure_of_Oman(https://www.rightofassembly.info/assets/downloads/1999_Code_of_Criminal_Procedure_of_Oman-compressed.pdf)
Cristina, anamaria (2012), Appeal Court of Law Craiova, Romania(, considerations on the administrative punishments in the romanian legal system, retrieved from https://www.law.muni.cz/sborniky/dny_prava_2012/files/spravnitrestani/cercelanamariacristina.pdf
dima, t., & hărătău, l.-d. (2017), considerations on the material element of the objective side of the criminal offence of public order and tranquility disturbance, as provided in article 371 of the criminal code. challenges of the knowledge society, 53-57.
Edewor, D. O. (2013), Theory of Crime and Crime Control.
Goh , joel (2013), proportionality - an unattainable ideal in the criminal justice system , manchester student law review, vol 2:41, p 45.extract in؛ andrew von hirsch, ‘proportionality in the philosophy of punishment
Hotca, Mihai Adrian (2009), Legal conditions of contraventions, Comments and clarifications (Regimul juridic al contravenţiilor, Comentarii şi explicaţii), 4th edition, C.H. Beck Publishing House, Bucharest, p. 12 .
Iorgovan , antonie (2005), treaty of administrative law, fourth edition, volume ii, (bucharest, all beck publishing house, p.358.
Jareborg, N. (2004), Criminalization as last resort (Ultima Ratio). Ohio St. J. Crim. L., 2, 533.
Kis , Norbert (2014), administrative sanctions: sanctioning power of public administration ,second chapter of sixth part in hungarian public administration and administrative law,edited by andrás patyi and ádám rixer, Schenk Verlag GmbH, Passau, p 449.
Libyan Penal Code 1953. amended 1956 , Articles 52 and 55.
Milovanović, D. (2006), Legalistic definition of crime and an alternative view. Анали Правног факултета у Београду, 54(3), 78-86.
Morrison, W. (2009), What is crime? Contrasting definitions and perspectives. Criminology, 2, 3-22.
Natapoff, A. (2015), Misdemeanor decriminalization. Vand. L. Rev., 68, 1055.
Neagu, N., Tracogna, C., Avrigeanu, T., Sántha, F., Al-Kawadri, L.-D., Váradi-Csema, E., … Van Lijssel, R. (2014), Foundations of European criminal law: Editura CH Beck.
New Zealand law Commission, The infringement system: a framework for reform, Wellington New Zealand, 2005
(http://www.nzlii.org/nz/other/nzlc/sp/SP16/SP16.pdf).
Oran, D., & Tosti, M. (1991), Oran's Dictionary of the Law: Delmar Pub.
Tadros, victor (2009), the architecture of criminalization ,criminal justice ethics journal ,vol. 28, no. 1, may,p 75.
Tak, P. J. (2008). The Dutch Criminal Justice System, Wolf Legal Publishers. In: Nijmegen.
Ţiclea , Alexandru (1995), Constantin Rujoiu, Ion Nita Stan, Ioan Doru Tărăcilă, Marin Corbu, Liability for contravention, (Bucharest, Lex Atlas Publishing House, p.5.
Truşcă , andrada mihael (2012), specific features of the liability for contravention in environmental law, p 674.
Vizdoga, ion and et al (2001), analytical study on the investigation and trial of cases of trafficking in persons and related offences , Publisher: International Organization for Migration (IOM) 36/1 Ciuflea Str. MD Chisinau, p 88 .
Wilson, D. (2001). Instant fines: instant justice? The use of infringement offence notices in New Zealand. Social Policy Journal of New Zealand, 72-81.