مطالعه‌ی تطبیقی تحول مفهوم جرم سیاسی در حقوق ایران و غرب

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده

تحول مفهوم جرم سیاسی در حقوق ایران حول اصل 79 متمم قانون اساسی مشروطه، در سه دوره‌ی حیات سیاسی ایران (حد فاصل انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی) قابل بازشناسی است. در صدر مشروطه که مقارن دوره طلایی ارفاق‌ها به مجرمین سیاسی در حقوق غربی است، در ایران هنوز جرم سیاسی به رسمیت شناخته نشده بود. در دوره‌ی اول حکومت پهلوی دوم و در زمانه‌ای که اروپا گام‌های نهایی در بازپس‌گیری ارفاق‌های اعطایی به مجرمین سیاسی را برمی‌دارد، در حرکتی معکوس، اولین قدم‌ها برای به رسمیت شناختن جرایم و مجرمین سیاسی در ایران برداشته می‌شود. دوره‌ی دوم محمدرضا پهلوی، معاصر دوره‌ای است که نظام‌های حقوقی اروپایی در آستانه‌ی گذار به آخرین مرحله از تحول در مفهوم جرم سیاسی و تردید در معناداری تفکیک و تمایز جرم سیاسی و غیرسیاسی قرارگرفته‌اند، درحالی که مفهوم جرم سیاسی در ایران از هر دوره‌ی دیگری معنادارتر شده است. و بالاخره، تلاش‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای تمهید مقررات راجع به جرم سیاسی در نظام کیفری کنونی ایران که سرانجام به تصویب قانون جرم سیاسی در اردیبهشت 1395 منجر گردید، در برهه‌ای از تاریخ صورت گرفته که حقوق غربی، اساساً از تفکیک و تمایز جرم سیاسی و جرم عمومی عبور کرده است.

کلیدواژه‌ها


Giddings, F. H, (1898), Introduction to Proal’s Political crime, New York.
Grey, Elizabeth, (1968), the story of Journalism, Longmans young Books, London.
Hagan, F.E, (1997), Political crime: Ideology and Criminality, Boston: Allyn and Bacon.
Ingraham, Barton. L, (1979), Political Crime in Europe, Univercity of California Press, U.S.A.
Murphy, J.F,(1985), Punishing International Terrorists, USA, Rowman & Allanheld Publisher.
Proal, s, Political Crime (Reprint ed.), (1973), Montclair, NJ: Paterson Smith. (original work Published 1898) .
Terrou, Fernand and Solal, Lucien, (1972), Legislation for Press, Film and radio, Arno press ,New York.