جایگاه اصل تناسب جرم و مجازات در حقوق کیفری ایران و انگلستان

نویسنده

دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

چکیده تناسب، هماهنگی و همسوئی میان مجازات و جرم از لوازم یک نظام کیفری متعادل است. مبنایی منطقی برای مجازات از اصول اولیه و بنیادین نظام عدالت کیفری و عامل مشروعیت آن است. در نظام کیفری ایران تاکنون لااقل مبانی کلی و فراگیر برای تناسب مجازات با جرم ارتکابی مکتوب نشده است. عدم وجود اصول بنیادی در تعیین کیفر در مرحله تقنین و اجرا از عمده ایرادات یا شاید عمده ترین ایراد نظام کیفری ایران است. گاهی قانونگذار در تعیین مجازات جرمی فاصله بین حداقل و حداکثر آن به 40 برابر رسانده است و دادگاه بدون الزام به توجیهی در بین حداقل و حداکثر آن مختار است هر میزان مجازات تعیین نماید که نوعا تناسبی بین مجازات و جرم دیده نمی شود و این امر اصل تناسب مجازات با جرم را مخدوش خواهد کرد. بنابراین بیان معیار کلی و بنیادین برای رعایت اصل تناسب جرم با مجازات از اصول راهبردی است که باید در نظام کیفری ایران به آن پرداخته شود. سوالی که در این پژوهش مطرح و به آن پاسخ داده شده است آن است آیا نظام کیفری ایران در تناسب جرم و مجازات از معیاری واحد تبعیت می نماید؟ آیا می توان در لابلای قوانین کیفری و رویه قضایی معیاری برای متناسب نمودن جرم و مجازات استخراج نمود؟ و سوال بعدی و مهمتر آن است که ماهیت تناسب جرم و مجازات چیست؟ در نوشته حاضر ضمن مراجعه به قوانین کیفری ایران و انگلستان و نوشته های حقوقدانان دو کشور، به بیان و ارزیابی معیار های متناسب نمودن مجازات با جرم پرداخته می شود و چنین نتیجه گیری شده است شدت جرم ارتکابی معیاری اساسی برای متناسب نمودن با مجازات می باشد و میزان صدمه یا آسیب وارده به قربانی جرم و میزان قابلیت سرزنش آن، ماهیت شدت جرم را تشکیل داده و بر همان مبناء می توان هم در مرحله تقنین اقدام به تعیین مجازات نموده و هم در مرحله اجرا و صدور رای در دادگاهها با پیش بینی نهادهایی که ناظر بر عملکرد مراجع قضایی باشند، متناسب نمودن جرم و مجازات را محقق ساخت.
 

کلیدواژه‌ها


Ashwortth, Anderw (1992), Sentencing and Criminal Justice, Printed in Great Britain by Butler and Tanner Ltd, Frome and London.
Bagaric, Mirko (2001), Punishment and Sentencing: A Rational Approach first published in great Britain, Cavendish publishing limited, London.
Duff and David Garland (1994), A Reader on Punishment, Oxford University press.
Easton, Susan and piper, Christine (2005), Sentencing and Punishment, Oxford University.
Hart .H .L. A (1993), Punishment and Responsibility, clarendom press.
Igor, Primortz (1990), Justifying Legal Punishment, printed in U.S.A.
Kershnar, S. (1995), The Justification of deserved punishment, University of Nebraska, Bell and Howell information company USA.
Marsh ian, John .Cochrane and gagnor Melville (2004), Criminal Justice, An introduction to philosophies, theories and practice, first published, Routledge taylor and froncis Group, condon and newsourk.
Matravers, Matt (2000), Justice and Punishment, New Yourk oxford university press, first publish.
Norrie, Alan (2002), Punishment, Responsibility and Justice, A Relational Critique, oxford university press.
Oconnell. M., and Whelan. A. (1996), Taking wrongs seriously: Public perception of crime seriousness, British Journal of Criminology.
Sprack, John (2004), A Practical Approach to Criminal Procedure, Oxford university press, tenth edition.
Ten, C.L (1995), The Effects of Punishment, from: Crime and punishment, By Gorr and Harwood printed in U.S.A, jones and Bartlett publishers.
Von Hirsch, Anderw (1993), censure and Sanctions, Oxford.
Von Hirsch, A. (1992), Proportionality in the Philosophy of Punishment, Chicago, University Chicago.
Wasik, martin, and Taylor. R .D . (1991), Blackston‘s Guide To The Criminal Justice Act 1991, Blackston press.
Zaibert, Leo, (2005), Punishment and Retribution, Ashgate publishing company U.S.A.
http:// www. Sentencing guidelines. go. Uk.