تحصیل غیرمجاز دادههای رایانه‌ای نظامی موجب میشود تا تحصیل‌کنندگان با استفاده از آنها برای حملۀ سایبری به زیرساختهای نظامی استفاده کنند که در عمل ممکن است به تخریب سامانههای رایانه‌ای حیاتی نظامی ازقبیل سامانههای آفندی و پدافندی بینجامد. قانونگذار در بند (الف) مادۀ 731 قانون مجازات اسلامی صرفاً تحصیل دادههای سری را بهطور عام پیشبینی کرده است و در مادۀ 131 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح نسبت به عنوان مجرمانۀ «تحصیل غیرمجاز دادههای رایانه‌ای» صراحتی وجود ندارد. اهمیت و حساسیت دادههای رایانه‌ای نظامی اقتضا دارد که تدابیر متناسب با آنها چه در حوزۀ جرم‌انگاری و چه کیفرگزینی مقرر شود. در این پژوهش به این امر که سیاست کیفری ایران در قبال تحصیل غیرمجاز دادههای رایانه‌ای نظامی به چه نحو است و اینکه آیا در این راستا خلأ و نارسایی قابل‌توجهی وجود دارد یا با وجود قوانین دیگر، چنین نقص یا خلأیی منتفی خواهد شد، پرداخته میشود. پژوهش حاضر ضمن بررسی مواد مربوطه در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح و قانون جرائم رایانه‌ای به روش توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانهای نتیجه‌گیری میکند که سیاست کیفری ایران در قبال تحصیل غیرمجاز دادههای رایانه‌ای نظامی اعم از طبقهبندیشده و فاقد طبقهبندی از سوی اشخاص نظامی و غیرنظامی از اصل بازدارندگی و اصل تناسب جرم و مجازات برخوردار نیستند که در این خصوص نیازمند اصلاح است و خلأهای تقنینی وجود دارد که مستلزم پیشبینی تدابیری متناسب با اهمیت دادههای رایانه‌ای نظامی است که در این راستا پیشنهاداتی ارائه شده است.
خالقی، علی (1395)، آیین دادرسی کیفری، جلد دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش.
رامشی، رضا (1388)، تفکیک جرائم نظامی از جرائم عمومی در قلمرو جرائم علیه امنیت ملی کشور با تأکید بر صلاحیت محاکم، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام نور مرکز تهران.
زراعت، عباس (1394)، شرح مختصر قانون مجازات اسلامی، جلد دوم، تهران: ققنوس.
عالیپور، حسن (1393)، حقوق کیفری فناوری اطلاعات، تهران: خرسندی.
عزیزی، امیرمهدی (1394)، حقوق کیفری جرائم رایانه‌ای، تهران: مجد.
عمید، حسن (1365)، فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر.
قاجارقیونلو، سیامک (1391)، مقدمۀ علم حقوق سایبر، تهران: میزان.
کیهانلو، فاطمه و وحید رضادوست (1393)، «حملات سایبری به‌مثابۀ توسل به‌زور در سیاق منشور ملل متحد»، فصلنامۀ تحقیقاتحقوقی، شمارۀ 69.
گلدوزیان، ایرج (1396)، بایستههای حقوق جزای عمومی، تهران: میزان.
محمدنسل، غلامرضا (1395)، حقوق جزای اختصاصی جرائم رایانه‌ای در ایران، تهران: میزان.
مرسی، هادی (1397)، مقابله با حملات سایبری در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی (با تأکید بر حملات سایبری علیه ایران)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، تهران: دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر (1391)، امنیت و جنگ سایبری (2) (ویژۀ سلاح‌ها، جنگجویان و حملات سایبری)، تهران: نشر مؤسسۀ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
مهرانفر، ابراهیم و علیرضا قلیپور شهرکی (1399)، شرح جامع و کاربردی قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب 09/10/1382، تهران: جنگل.
میرمحمدصادقی، حسین (1393)، جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، تهران: میزان.
یزدانیان، محمدرضا (1390)، قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح در نظم حقوقی کنونی، تهران: میزان.
یکرنگی، محمد، هادی مرسی و مهسا علیزاده (1400)، «امکان‌سنجی استناد به دفاع مشروع به‌عنوان مانع مسئولیت کیفری در مقابل حملات سایبری»، مجلۀ مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، شمارۀ 2.
یکرنگی، محمد و هادی مرسی (1399)، «تحلیل جرم‌انگاری تولید و پخش نرم‌افزار و ابزارهای الکترونیکی صرفاً مجرمانه در سیاست کیفری ایران در پرتو اسناد فرامرزی»، مجلۀ دیدگاههای حقوق قضائی، دورۀ 25، شمارۀ 92.
ب) منابع انگلیسی
Clarke, A., K. Richard, & R. Knanke (2010), Cyber War:The Next Thread to National Security and What to Do about it,Manhattan, New York, Ecco.
Joint Chiefs of Staff, Joint Publication 1-02, Dep't of Def. Dict. of Military and Assoc'd Terms, 2001, p.141 available at: http://www.dtic. mil/doctrine/ jel/newoubs/ pdf (visited 2023-1-4)
)
