اصل پیشگیری به‌عنوان قاعدۀ طلایی در حقوق محیط زیست مطرح و رعایت آن به‌لحاظ جنبه‌های اکولوژیکی و اقتصادی منافع زیادی به همراه دارد، چراکه بروز صدمات زیست‌محیطی در موارد متعددی جبران‌ناپذیر بوده و در صورت جبران‌‌پذیری مستلزم صرف زمان طولانی و هزینه‌های اقتصادی فراوانی است. بر این اساس، نگارندگان با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، درپی یافتن پاسخ به این پرسش هستند که اساساً اصل پیشگیری دارای چه جایگاهی در مقررات زیست‌محیطی ایران بوده است و آیا با توجه به مقررات کنونی محیط زیست در ایران می‌توان از قوانین موجود در راستای اعمال اصل پیشگیری بهره جست؟ به‌نظر می‌رسد اعمال و اجرای اصل پیشگیری از طریق برقراری پاره‌ای از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها و برقراری الزاماتی همچون رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، ارزیابی آثار زیست‌محیطی، دریافت مجوزها و همچنین پیش‌بینی تعرفه‌ها، سازوکارهای حقوقی مناسبی است که در قوانین داخلی کشورها ازجمله ایران در جهت پیشگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی درنظر گرفته شده است. علاوه بر این مقنن نیز در وضع قوانین زیست‌محیطی می‌بایست به منافع حاصله از این اصل در جهت اجرای مناسب آن به اصول دیگر زیست‌محیطی ازقبیل: اصل احتیاط، رویۀ ارزیابی آثار زیست‌محیطی و همچنین اصل پرداخت ـ آلوده‌ساز توجه بیشتری را معطوف دارد تا تضمین مناسبی برای اجرا شدن اصل پیشگیری را فراهم سازد. لذا با تعمق در قوانین زیست‌محیطی ایران می‌توان سازوکارهایی یافت که به‌طورمستقیم و غیرمستقیم مبین پیدایش و شکل‌گیری اصل پیشگیری در مقررات زیست‌محیطی ایران است.
آرش‌پور، علیرضا و فرشته بنافی (1396)، «جایگاه اصل احتیاط در حمایت از محیط زیست دریایی»، مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، شمارۀ 4.
آرش‌پور، علیرضا (1398)، مسئولیت بین‌المللی نقض تعهدات زیست‌محیطی، تهران: جاودانه.
ابراهیمی، سید نصرالله، و مونا آقا سید جعفر کاشفی (1395)، «شناسایی و ارزیابی پیامدهای زیست‌محیطی، اجتماعی، ایمنی، امنیتی و بهداشتی (ESHIA)»، مطالعات حقوق تطبیقی، شمارۀ 1.
امیرخانی، آزاده و همکاران (1395)، «حفظ حقوق زیست‌محیطی بشر در قراردادهای نفتی»، حقوق بشر اسلامی، شمارۀ 11.
حیاتی، علی‌عباس (1393)، «مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی»، حقوق اسلامی، شمارۀ 2.
رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین (1392)، «بررسی تطبیقی اجرای اصل احتیاط زیست‌محیطی در پرتو آرا و تصمیمات مراجع بین‌المللی»، پژوهش‌های حقوق عمومی، شمارۀ 40.
روش، کاترین (1391)، بایسته‌های حقوق محیط زیست، ترجمۀ علی مشهدی و همکاران، تهران: خرسندی.
زاهدی، مهدی و همکاران (1394)، «نقش نظام ثبت اختراع در حمایت از محیط زیست با تأکید بر کنوانسیون تنوع زیستی»، پژوهش حقوق عمومی، شمارۀ 48.
شاه‌حسینی، عطیه و علی مشهدی (1395)، «جبران خسارت زیست‌محیطی براساس طرح 2006 کمیسیون حقوق بین‌المللی مبنی بر اصول تخصص زیان در موارد آسیب فرامرزی ناشی از فعالیت‌های خطرناک»، پژوهش حقوق عمومی، شمارۀ 55.
شمس، احمد ( 1385)، نظام حقوقی اراضی ملی‌شده، تهران: دادگستر.
ضیایی، سید یاسر (1393)، «جایگاه تعهدات زیست‌محیطی در حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری»، پژوهش حقوق عمومی، شمارۀ 42.
کوروکولاسوریا، لال و نیکلاس رابینسون (1390)، مبانی حقوق بین‌الملل محیط زیست، ترجمۀ سید مهدی حسینی، تهران: میزان.
کیس، الکساندر و همکاران (1391)، حقوق محیط زیست، ترجمۀ محمدحسین حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کیس، الکساندر و دینا شیلتون (1396)،کتابچۀ قضائی حقوق محیط زیست، ترجمۀ محسن عبدالهی، تهران: خرسندی.
موسوی، سید فضل‌الله و همکاران (1394)، «اصول حقوق بین‌الملل محیط زیست در پرتو آرای مراجع حقوقی بین‌المللی»، پژوهش حقوق عمومی، شمارۀ 48.
موسوی، سید فضل‌الله و علیرضا آرش‌پور (1394)، «جایگاه اصل احتیاطی در حقوق بین‌الملل محیط زیست»، مطالعات حقوق عمومی، شمارۀ 2.
مولائی، آیت و حسن لطفی (1398)، «شکنندگی مرزها بین اصول احتیاط و پیشگیری»، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، شمارۀ 60.
مولائی، آیت و حسن لطفی (1389)، «جایگاه اصل پرداخت آلوده‌ساز در نظام حقوق محیط زیست ایران»، دیدگاه حقوقی، شمارۀ 49 و50.
مومنی راد، احمد و نسیم برخی (1394)، «رعایت مقررات و ملاحظات زیست‌محیطی کشور در بهره‌برداری از منابع نفتی به‌منظور رعایت حق بر محیط زیست سالم»، حقوق بشر اسلامی، شمارۀ 9.
میرزاده، نادر و سیما سپهری‌فر (1392)، «تعامل حق بر محیط زیست سالم و حق بر بهداشت»، مطالعات حقوق بشر اسلامی، شمارۀ 37.
ب) قوانین و مقررات
قانون اساسی.
سیاست‌های کلی نظام در دورۀ چشم‌اندازها (1382).
قوانین برنامۀ اول تا هفتم توسعۀ اقتصادی اجتماعی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (1371).
قانون شکار و صید (1375).
قانون مدیریت پسماند (1383).
قانون حفظ کاربری اراضی و باغ‌ها ( 1374و1385).
قانون هوای پاک (1396).
آیین‌نامۀ جلوگیری از آلودگی صوتی (1378).
آیین‌نامۀ جلوگیری از آلودگی آب (1364).
قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع (1346).
لایحۀ قانونی نحوۀ خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت (1358).
آیین‌نامۀ اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا و پروتکل الحاقی (1387).
)
