بررسی اصول حاکم بر اعادۀ دادرسی مادۀ 477 قانون آیین دادرسی کیفری

نوع مقاله : تحقیقات بنیادی یا نظری

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران_شمال

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران_مرکزی

چکیده

قانون‌گذار با در نظر گرفتن مادۀ 18 قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب و مادۀ 477 قانون آیین دادرسی کیفری اقدام به پیش‌بینی شیوۀ فوق‌العاده‌ای به نام اعادۀ دادرسی از طریق رئیس قوۀ قضائیه کرده است. اگرچه این شیوه، امتیازهایی می‌تواند از حیث پیشگیری از بقا و اجرای آرای غیرصحیح و غیرقانونی داشته باشد، با ابهامات و با انتقادات متعددی روبه‌روست. اصول حاکم بر دادرسی در ایران همچون اصل تناظر و اصل دو مرحله‌ای بودن دادرسی ماهوی در این رویه مغفول می‌ماند نیز، قاعدۀ اعتبار امر قضاوت‌شده و تفاوت ذاتی حکم و قرار و ابهاماتی چند در این خصوص مفتوح باقی می‌ماند. به‌علاوه تحلیل و بررسی استقلال و بی‌طرفی دیوان عالی کشور و رابطۀ آن با محاکم تالی و رئیس قوۀ قضائیه در تبیین نقدهای وارده قابل تأمل‌اند که باید در این نوع از اعادۀ دادرسی بررسی شود. مقالۀ حاضر، با تأکید بر رویۀ قضائی به بررسی و نقد اعادۀ دادرسی موضوع مادۀ 477 ق.آ.د.ک از منظر اصول دادرسی مدنی پرداخته و راهکارهای مورد نیاز را برای نظام حقوقی کشورمان ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


  • فارسی

    • اخوت، احمد (1382)، «نقش دیوان عالی کشور در سیستم جدید قضائی»، مجلۀ پژوهش‌های مدیریت راهبردی، شمارۀ 30 و 31.
    • افتخارجهرمی، گودرز و مصطفی السان (1399)، آیین دادرسی مدنی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات میزان.
    • افتخارجهرمی، گودرز و مصطفی السان (1399)، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات میزان.
    • امیدی، جلیل (1399)، «مسئولیت دیوان عالی کشور در نظام‌مندسازی تفسیر قوانین کیفری»، فصلنامۀ مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تهران، دورۀ 50، شمارۀ 1.
    • بخشنامۀ شمارۀ 3137/87/1 ـ 27/03/1387 ریاست قوۀ قضائیه به تمامی مراجع قضائی سراسر کشور.
    • تدین عباس و زینب باقری‌نژاد (1399)، «هستی‌شناسی اصول بنیادین دادرسی کیفری»، فصلنامۀ پژوهش حقوق کیفری، دورۀ 9، شمارۀ 33.
    • حبیب‌زاده، توکل و حمیدرضا نیکوگفتارصفا (1387)، «مراجع تفسیر قانون اساسی در ایران و آمریکا»، دوفصلنامۀ علمی پژوهشنامۀ حقوق اسلامی، دوره 9، شمارۀ 1.
    • رضاقلی‌زاده، ابراهیم، مجید شایگان فرد و حمیدرضا میرزاجانی (1400)، «واکاوی مبنا و ماهیت رسیدگی فرجامی در نظام دادرسی کیفری ایران و فرانسه»، آموزه‌های حقوق کیفری، دورۀ 18، شمارۀ 21.
    • شمس، عبدالله (1381)، «اصل تناظر»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 35 و 36.
    • فرمانفرمائیان، ابوالبشر (1334)، «موقعیت دیوان عالی کشور در حکومت آمریکا»، مجلۀ اندیشه و هنر، دورۀ اول، شمارۀ 9.
    • قوی‌البنیه، ابوالفضل (1400)، تحلیل و آسیب‌شناسی محتوایی و فرایندی تشخیص خلاف شرع بیّن ....، تهران: پژوهشگاه قوۀ قضائیه، چاپ اول.
    • مذاکرات هیئت عمومی دیوان عالی کشور در مورخ 29/5/1399 و 6/6/1399.
    • محمدی کرجی، رضا (1399)، «شریعت قبل از تقنین یا تدوین و رابطۀ آن با اصل حاکمیت قانون»، مجلۀ مجلس و راهبرد، شمارۀ 104.
    • مهدوی‌راد، محمدصادق و پیمان دادرس (1400)، «بررسی اعمال مادۀ 477 (478) ق. آ. د. کیفری در آرای داوری قضاوت‌شده با تأکید بر رویۀ قضائی»، مجلۀ تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، دورۀ 17، شمارۀ 47.
    • نهرینی، فریدون (1389)، «تشخیص رئیس قوۀ قضائیه به‌عنوان یکی از جهات اعادۀ دادرسی» (1)، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارۀ 52.
    • نهرینی، فریدون (1390)، «تشخیص رئیس قوۀ قضائیه به‌عنوان یکی از جهات اعادۀ دادرسی» (قسمت دوم)»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارۀ 53.