الگوی مطلوب افزایش خواسته در حقوق ایران

نوع مقاله : گردآوری و مروری

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آیت اله آملی

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس

چکیده

در قانون آیین دادرسی مدنی، حقوقی برای خواهان در نظر گرفته شده است که تا پایان جلسۀ اول دادرسی، امکان طرح آن وجود خواهد داشت. این حقوق به‌صورت کلی به دعوای اضافی تعبیر می‌شود. در قانون آیین دادرسی مدنی فقط یک ماده به این موضوع اختصاص پیدا کرده و تنها به ذکر مصادیقی ازقبیل کاهش خواسته، افزایش خواسته، تغییر نحوۀ دعوا، تغییر خواسته و تغییر درخواست پرداخته شده و چگونگی اجرای هر یک را صریحاً بیان نکرده است. افزایش خواسته صرفاً به‌صورت افزودن بر میزان خواستۀ مرقوم‌شده در دادخواست اصلی و بدون رعایت تشریفات معمول دادرسی، بروز خواهد کرد، در حالی که دعوای اضافی به همراه دادخواست جدید توسط خواهان مطرح و در واقع با این عمل، دعوای جدیدی جهت اشتغال دادگاه پایه‌ریزی خواهد شد. به‌طور حتم این دو نگاه متفاوت، می‌تواند بر صلاحیت مرجع رسیدگی‌کننده و قابلیت شکایت از رأی صادره، اثر ملموسی در پی داشته باشد. در این مقاله تلاش شده ضمن نگاه به فلسفۀ وجودی این دو مفهوم با برخی استنتاج‌های نوین قانونی، با ارائۀ پیشنهاد «حذف اصطلاح افزایش خواسته و تأسیس مادۀ واحده‌ای مستقل» در نظام دادرسی فعلی، گامی کوچک در جهت تبیین و ارائۀ الگوی مطلوب از افزایش خواسته، در جامعۀ حقوقی کشور بر دارد.

کلیدواژه‌ها


  •  فارسی

    • احمدی، نعمت (1371)، آیین دادرسی مدنی، تهران: اطلس.
    • انصاری، مسعود و محمدعلی طاهری (1384)، دانشنامۀ حقوق خصوصی، جلد 2، تهران: جنگل، جاودانه و محراب فکر.
    • بازیگر، یداله (1380)، قانون مدنی در آیینۀ آرای دیوان عالی کشور (بیع و احکام راجع به آن)، تهران: دانش نگار.
    • بدریان، فخرالدین (1374)، بررسی تطبیقی دعوای متقابل، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
    • بهشتی، محمدجواد و نادر مردانی (1385)، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران: میزان.
    • پوراستاد، مجید (1387)، مؤسسۀ بین‌المللی یکنواخت‌سازی حقوق خصوصی و مؤسسۀ حقوق آمریکا، اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
    • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانۀ گنج دانش.
    • خلیل، احمد (2001)، اصول المحاکمات المدنیه، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه.
    • کریم‌زاده، احمد (1389)، آرای دادگاه‌های عالی انتظامی قضات(حقوقی)، تهران: جنگل.
    • گروه پژوهشی (1397)، افزایش خواسته در رویۀ دادگاه‌ها، تهران: چراغ دانش.
    • شمس، عبدالله (1395)، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، تهران: دراک.
    • مهاجری، علی (1385)، آیین قضاوت مدنی در محاکم ایران، تهران: فکرسازان.
    • متین دفتری، احمد (1381)، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد دوم، تهران: مجد.
    • مجموعه نشست‌های قضائی (1383)، مسائل آیین دادرسی مدنی، جلد 5، قم: قضا.
    • مجموعه آرای قضائی دادگاه‌های تجدیدنظر (حقوقی) (1391)، چاپ اول، مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضائیه.
    • معاونت آموزش قوۀ قضائیه (1387)، رویۀ قضایی در ارتباط با دادگاه‌های عمومی حقوقی، جلد نخست، تهران: انتشارات جنگل.
    • مقصودپور، رسول (1391)، دعاوی طاری و شرایط اقامۀ آن، تهران: مجد.
    • مولودی، محمد (1381)، «دعوای اضافی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، شمارۀ 58.
    • واحدی، قدرت‌الله (1378)، آیین دادرسی مدنی، ج3، تهران: نشر میزان با همکاری نشر دادگستر.
    • واحدی، جواد (1370)، «دعوای متقابل»، مجلۀ قضائی و حقوقی دادگستری، شمارۀ 2.
    • یمرلی، صالح و مهدی صیادی (1396)، «مفهوم و آثار افزایش خواسته در دادرسی مدنی،
    • انگلیسی»، سومین کنفرانس ملی علوم انسانی، بندرعباس: دانشگاه پیام نور هرمزگان.