اصل شفافیت قانون» و جایگاه آن در رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر و حقوق کیفری ایران

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
وضع قوانین شفاف و بدون ابهام از لوازم حکومت مطلوب و از آثار حاکمیت قانون ‌است. لزوم وضع چنین قوانینی ذیل عنوان اصل شفافیت قانون یکی از عناصر مهم «اصل کیفیت قانون» می باشد؛ اصلی پساقانونمندی که برگرفته از آرای دیوان اروپایی حقوق بشر در طول سالیان متمادی بوده و تضمین کننده هر چه بیشتر حقوق تابعان قانون در مقابل کنش‌گران عرصه تقنین است. «اصل شفافیت قانون» با وجود تاکیدات دیوان اروپایی حقوق بشر و برخی از کشورها و تاثیر مستقیم آن بر قلمرو تحدید آزادی‌ها، در کشور ایران امری مغفول می‌باشد که خود ناشی از ناشناخته بودن اصل کیفیت قانون در این کشور است. سکوت قانون اساسی در تضمین این اصل، راه را بر وضع قوانین کیفری مبهم و موهم به دلایل متعدد ماهوی و شکلی باز کرده است. عدم توجه به الزامات ناشی از اصل شفافیت قانون خصوصاً در عرصه قانونگذاری کیفری، نه تنها شهروندان ایران را از تضمینات حقوقی لازم در مقابل وضع قانون مبهم محروم می‌سازد، بلکه عملاً راه را برای قانونگذار در تعیین و ترسیم راهکار مراجعه به منابع فقهی مستند به اصل 167 قانون اساسی به نظر برخی حقوقدانان در جهت رفع ابهام باز نموده است؛ راهکاری که اثر آن ‌نقض غرض بوده و در نهایت چالشی بر ابهام موجود می‌افزاید.

کلیدواژه‌ها


Allio, Lorenzo (2007), Better Regulation and Impact Assessment in the European Commission, in: Regulatory Impact Assessment, Edward Elgar Publishing.
De Francesco, Fabrizio; Radaelli, Claudio (2007), Indicators of Regulatory Quality, in: Regulatory Impact Assessment, Edward Elgar Publishing.
Dennis, Ian (1997), The critical condition of criminal law, in: Current Legal Problems, Volume 50, Issue 1, 1 January 1997, Pages 213–249 .
Eliescu, M. (1967), Civil law enforcement in time and space, conflict of laws in Treaty of civil law, Vol.I, General part, by Tr. Ionascu and pthers, Academiei publishing house, Bucharest.
Harriman, David Bruce (1953), The Void for Vagueness Rule in California, California Law Review, Volume 41, Issue 3.
Hamburger, Philip (2014), Is Administrative Law Unlawfully?, University of Chicago press.
Ioan Vida (1994), Action of legal rule in time, in: Magazine Dreptul no. 12 .
Lupe, Nicola; Piccirilli, Giovanni (2012), European Court of Human Rights and the Quality of legislation: Shifting to a substantial concept of law? Legisprudence, volume 6, Issue 2.
Mihai Constantinescu, Radu Mareş (1999), Principle of non-retroactivity of the law in case of decisions of the Constitutional Court, in the Magazine Dreptul no. 11.
Popescu; Ciora; Tandareanu (2008), Practical aspect of legislative technique and situation, official Gazette publishing House.
Predescu, Ion; Safta, Marieta (2013), the principle of legal certainty, Basis for the rule of law, Landmark Case – Law.
Robinson, William (2014), Making EU Legislation Clearer, European Journal of Law Reform, 2014, (16),3.
Sunday Times V. United Kingdom, 1979.
Rekvenyi, V. Hungary, 1999.
Steel and others V. United Kingdom, 2013.
C.R. V. United Kingdom, 1995.
SW&CR. V. United Kingdom, 1995.
Chorherr V. Austria, 1992.
Damman V. Switzerland, 2005.
K-H.M. V. Germany, 2001.
Rotaru V. Romania, 2000.
Kafkaris v. Cyprus, 2008.
Regina V. R(marital Rape exemption), 1991.
Ziliberberg V. Moldova, 2005.
Kudrevicius and others V. Lithuania, 2015.
Vasiliauskas, V. Lithvania, 2015.
Marcks, V. Belgium, 1979.
Brumarescu, . Romanin, 2000.
Dragotoniu and Militaru- Pidhorni, V. Romania, 2007.
Case C-381/97, Belgocodex; Collection, 1998.
Lanzetta v. New Jersey, 306 U.S. 451, 1939.
Edelman v. California, 344 U.S. 357, 1953.
Papachristou v. City of Jacksonville, 405 U.S. 156, 1972.